Kadry i Płace 
12 września 2024
Urlop na połowę dnia – czy pracodawca może mi go udzielić?
Urlop na połowę dnia lub urlop na godziny jest praktycznie niemożliwy do udzielenia przy standardowym 8-godzinnym trybie pracy. Jest to jasno określone przepisami Kodeksu pracy. Co do zasady, urlop przeznaczony jest na wypoczynek pracownika. Kiedy można wziąć urlop na część dnia pracy? Czy w takim razie urlop na połowę dnia pracy jest możliwy?
SPIS TREŚCI
- Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego
- Zasady udzielania urlopu
- Czy można wziąć urlop tylko na połowę dnia pracy?
- Urlop wypoczynkowy na część dnia
- Urlop na część dnia a urlop proporcjonalny
- Urlop na połowę dnia pracy a wyjścia prywatne
Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego
Na podstawie przepisów Kodeksu pracy inaczej liczy się roczny wymiar urlopu wypoczynkowego dla osoby, która pierwszy raz podejmuje pracę a inaczej niż ktoś już tą pracę podjął wcześniej.
Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracownik rozpoczynający swoją pierwszą pracę w danym roku kalendarzowym nabywa prawo do urlopu po każdym przepracowanym miesiącu. Urlop ten wynosi 1/12 pełnego wymiaru, jaki przysługuje po roku pracy. W kolejnych latach pracownik zyskuje prawo do pełnego urlopu na początku każdego roku kalendarzowego.
Sprawdź, jaki należy Ci się wymiar urlopu wypoczynkowego: 20 czy 26 dni.
W praktyce oznacza to, że w pierwszym roku zatrudnienia, prawo do urlopu narasta proporcjonalnie, co miesiąc o 1/12 wymiaru. Dla osób, które nie przepracowały jeszcze 10 lat, pełny wymiar urlopu wynosi 20 dni rocznie. W efekcie, w pierwszym roku pracy pracownik uzyskuje 1 i ⅔ dnia urlopu za każdy przepracowany miesiąc.
Przeczytaj jak nalicza się urlop w pierwszym roku pracy
Wymiar urlopu
Inaczej kształtuje się wymiaru urlopu wypoczynkowego dla osoby już zatrudnionej. Zgodnie z art. 154 Kodeksu pracy, wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Wymiar urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy jest wyliczany proporcjonalnie do liczby godzin pracy. W przypadku, gdy uzyskany wynik obejmuje część dnia, zawsze zaokrągla się go w górę do pełnego dnia. Niewykorzystany urlop wypoczynkowy w dniach zostaje przeniesiony na kolejny rok i musi zostać wykorzystany najpóźniej do 30 września następnego roku.
Skontaktuj się z ekspertem!
Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.
Zapraszamy do kontaktu!
Do okresu zatrudnienia wliczają się także poprzednie okresy pracy. W sytuacji, gdy pracownik pracuje równocześnie w dwóch lub więcej miejscach, uwzględnia się także okresy niezakończonego zatrudnienia przed podjęciem nowej pracy.
Art. 1541. Kodeksu pracy
§ 1. Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.
§ 2.W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy.
Zasady udzielania urlopu.
Na podstawie obowiązujących w Polsce przepisów prawa pracy urlop wypoczynkowy udziela się pracownikowi w dni, które są dniami jego pracy. Urlop przyznawany jest wymiarze godzin odpowiadających dziennemu wymiarowi czasu pracy. Standardowo uznaje się, że jeden dzień urlopu równa się 8 godzinom pracy. Jeśli pracownik w danym dniu według grafiku miałby przepracować 10 godzin, to dokładnie na taki wymiar należy udzielić mu urlopu. Następnie pracodawca odejmuje z puli urlopowej tyle godzin, ile pracownik miał przepracować w tym dniu.
Czy można wziąć urlop tylko na połowę dnia pracy?
Czy można wziąć urlop na pół dnia?
W polskim prawie pracy przyjmuje się, że urlop udziela się na dzień roboczy, a dokładniej pracodawca ma obowiązek udzielić urlop w te dni, które są dla pracownika dniami pracy (na podstawie obowiązującego go harmonogramu czasu pracy). Udzielenie pracownikowi urlopu na część dnia jest możliwe tylko w jednym przypadku – kiedy wymiar urlopu wypoczynkowego, jaki pozostał zatrudnionemu do wykorzystania jest niższy niż wymiar czasu pracownika w dniu, w jakim będzie korzystał z urlopu.
Krótko mówiąc, jeśli pracownik ma niewykorzystane dni urlopu (w niskim wymiarze) np. 4 godziny i nie wystarcza to na udzielenie wypoczynku na cały dzień roboczy (który na przykład wynosi 8 godzin), to pracodawca powinien udzielić urlopu pracownikowi tylko na część dnia roboczego, a przez pozostałą część dnia pracownik powinien wykonywać swoje obowiązki.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
Do przypadków, gdy pracownikowi zostaje niewielka część urlopu do wykorzystania, dochodzi najczęściej w przypadku równoważnego systemu czasu pracy lub gdy zatrudniony w ciągu roku kalendarzowego zmienia wymiar czasu pracy i w określonym terminie musi wykorzystać przysługujący mu całkowity wymiar wypoczynku
Może się także zdarzyć sytuacja, że pracodawca wyrazi zgodę na to, by pracownik wyszedł z pracy w celach prywatnych na kilka godzin, uznając te godziny za usprawiedliwioną płatną nieobecność. Są to jednak indywidualne relacje wewnątrz firmy, niepodlegające uregulowaniu w przepisach Kodeksu pracy.
Przykład
Pan Kowalski został zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy. Do końca urlopu wypoczynkowego wymiar czasu pozostał w ilości 7 godzin. W dniu, w którym pracownik wnioskował o urlop powinien przepracować 10 godzin. W takiej sytuacji pracodawca może udzielić panu Kowalskiemu urlopu na 7 godzin, ale na pozostałe 3 godziny pan Kowalski musi wrócić do pracy.
Urlop wypoczynkowy na część dnia
Jak już wspominaliśmy, jeden dzień urlopu pracownika odpowiada 8 godzinom. Na podstawie art. 1542 § 4 Kodeksu pracy – „Udzielenie pracownikowi urlopu w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy część urlopu pozostała do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop”. Zgodnie z tym przepisem pracodawca może udzielić pracownik płatnego urlopu wypoczynkowego na część dnia tylko w jednej sytuacji. Mowa o przypadku, gdy liczba godzin urlopu pozostałych do wykorzystania przez pracownika jest na tyle niska, że nie wystarcza na udzielenie urlopu na cały dzień roboczy.
Urlop na część dnia a urlop proporcjonalny
Czy jest możliwość podzielić urlop na połowę dnia w przypadku urlopu proporcjonalnego? Pamiętajmy, że urlop proporcjonalny obliczany jest w przypadku zatrudnienia na niepełny rok kalendarzowy, lub wtedy kiedy umowa się kończy lub zaczyna już w trakcie roku kalendarzowego. W takiej sytuacji należy obliczyć, ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje z pełnej (czyli rocznej) puli dni urlopowych (20 lub 26 dni w roku w zależności od stażu urlopowego danego pracownika).
Urlop na połowę dnia pracy a wyjścia prywatne
Zdarzają się sytuacje, że pracownik wnioskuje, by wziąć urlop na połowę dnia lub urlop na godziny w związku z załatwieniem swoich prywatnych spraw w ciągu dnia. Jak wskazaliśmy już w poprzedniej części artykułu, jest to możliwe tylko w jednej sytuacji o której mowa w art. 1542 § 4 Kodeksu pracy, czyli kiedy część urlopu pozostała do wykorzystania obejmuje mniej godzin niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop.
Istnieje jednak inne rozwiązanie, z którego można korzystać, gdy chcemy wziąć urlop na połowę dnia. Wspomina o nim art. 151 § 21 Kodeksu pracy: pracownikowi, na jego pisemny wniosek, można udzielić zwolnienia od pracy w celu załatwienia spraw osobistych (tzw. wyjście prywatne), z obowiązkiem jego odpracowania. Takie zwolnienie od pracy na część dnia nie jest udzieleniem urlopu wypoczynkowego i w związku z tym nie podlega ograniczeniom wynikającym z art. 1542 § 4 Kodeksu pracy.
Zasadą nadrzędną przy udzielaniu urlopu wypoczynkowego jest zapewnienie pracownikowi możliwości pełnego odpoczynku. W związku z tym przepisy prawa pracy ściśle regulują sytuacje, w których urlop mógłby być udzielony na krótkie okresy, a zwłaszcza na mniej niż jeden dzień. Udzielenie urlopu na część dnia pracy jest dozwolone jedynie w przypadku, gdy liczba pozostałych godzin urlopu jest mniejsza niż liczba godzin pracy przewidziana w harmonogramie na dany dzień.
