Co to jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym, którego celem jest likwidacja długu.  W toku postępowania może mieć miejsce umorzenie części lub całości długu upadłego, lub przeprowadzenie windykacji, czyli odzyskania należności poprzez sprzedaż majątku dłużnika. Jego głównym celem jest ustalenie wysokości oraz czasu, w którym dłużnik zostanie zobowiązany do spłaty zadłużenia.

SPIS TREŚCI

• Co to jest upadłość konsumencka?
• Jak ogłosić upadłość konsumencką?
• Ile kosztuje upadłość konsumencka?
• Upadłość konsumencka — kiedy warto?
• Upadłość konsumencka co sprawdza sąd 
• Upadłość konsumencka bez majątku
• Ile trwa ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Prosto mówiąc, upadłość konsumencka jest to po prostu oddłużanie konsumentów z ich zobowiązań. Odnosi się do osoby, która nie radzi sobie ze swoim stanem zadłużenia. W Polsce ta kwestia jest uregulowana przepisami od marca 2020r.  Oznacza to, że osoby, które mają problemy ze spłatą rat swoich kredytów gotówkowych lub pożyczek mogą ubiegać się o upadłość konsumencką. Jest to procedura, która ma na celu umożliwienie dłużnikom spłacenia jak największej części swoich długów w ciągu określonego czasu, a także zabezpieczenie ich przed egzekucjami komorniczymi.

Zgodnie z przepisami, prawo upadłościowe gwarantuje zachowanie majątku ruchomego niezbędnego w życiu codziennym po ogłoszeniu upadłości. Upadłość konsumencka może zostać ogłoszona więcej niż jeden raz. Jest jednak warunek. Nie może ono nastąpić wcześniej niż 10 lat od ogłoszenia poprzedniej upadłości. 

Jego głównym założeniem jest umorzenie wszelkich zobowiązań osoby zadłużonej. Można je podzielić na 4 etapy:

1. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej
2. Postępowanie upadłościowe właściwe i likwidacja masy upadłości
3. Ustalenie planu spłaty wierzycieli i jego wykonanie 
4. Umorzenie zobowiązań upadłego. 

W związku z postępowaniem sądowym należy pamiętać, że poszczególne etapy można pomijać (jak np. plany zapłaty wierzycieli). Jednakże wszystko będzie zależało od stanu faktycznego dłużnika. Na podstawie nowych regulacji istnieje możliwość prowadzenia postępowania na 3 różne sposoby. 

Jak ogłosić upadłość konsumencką?

O upadłość konsumencką mogą ubiegać się podmioty, które nie prowadziły działalności gospodarczej. Ten rodzaj postępowania ma charakter łagodniejszy, niż procedura prowadzona w stosunku do dużych firm (korporacji). Wynika to głównie z tego, że inna będzie funkcja upadłości konsumenckiej, niż upadłości przedsiębiorstwa. Warto zaznaczyć, że sąd ma prawo postanowić o prowadzeniu postępowania upadłościowego w stosunku do konsumenta na podstawie takich samych zasad jakie są przewidziane dla firmy. Zdolność w zakresie  upadłości konsumenckiej nie jest jedynym kryterium.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest możliwe w stosunku do dłużnika, który jest po prostu niewypłacalny względem swoich wierzycieli. Inaczej mówiąc to stan, w jakim nastąpiła utrata zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W przypadku osoby – konsumenta niekiedy wystarczy tylko i wyłącznie jedno nieregularne zobowiązanie, by został uznany za niewypłacalnego. 

Ogłaszając upadłość należy pamiętać, że sąd nie będzie doszukiwał się w początkowym stadium, w jaki sposób doszło do stanu niewypłacalności. Takie czynności będą rozpatrywane w późniejszym etapie całej procedury. Ustawa „prawo upadłościowe” zakłada, że postępowanie o umorzenie długów może być prowadzone na wniosek wierzyciela. Odnosi się to tylko i wyłącznie do tych osób, które prowadziły niegdyś działalność gospodarczą, a od czasu jej wyrejestrowania z CEIDG nie upłynął rok.

Ile kosztuje upadłość konsumencka?

Upadłości konsumenckiej nie mogą ogłosić osoby fizyczne, lecz jedynie sąd. Cała procedura rozpoczyna się od momentu złożenia wniosku do organu sądowego za opłatą 30 zł. To jednak nie są jedyne koszty, jakie ponosi się podczas postępowania. Należy dodatkowo doliczyć koszty postępowania sądowego oraz inne, nie przewidziane koszty, które są uzależnione od prowadzonych czynności sądowych. Szacuje się, że koszty w przypadku postępowania oscylują w granicach od  ¼ do czterokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Zgodnie z decyzją sądu, jest możliwość rozłożenia spłaty na raty. 

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składa się do sądu właściwego dla miejsca, w którym zobowiązany podmiot przebywa na stałe. Posiedzenie, na którym odbywa się rozpatrzenie wniosku nie jest jawne. Wnioskodawca nie ma obowiązku w nim uczestniczyć. Kiedy sąd pozytywnie rozpatrzy wniosek i ogłosi upadłość konsumencką, rozpoczyna się następny etap – tzw. postępowanie właściwe. Na tym etapie do postępowania upadłościowego dołącza syndyk. Jego zadaniem jest ustalenie masy upadłościowej, czyli inaczej mówiąc oszacowanie majątku dłużnika. Syndyk w tej części postępowania upadłościowego jest odpowiedzialny za sprzedaż wykazanych majątków, a następnie przekazanie określonych środków dłużnikom. Bywają sytuacje, że osoba względem której wszczęto wniosek o ogłoszenie upadłości pozostawał w związku małżeńskim. Wówczas ma miejsce ustanowienie rozdzielności majątkowej. 

Upadłość konsumencka — kiedy warto?

Ogłoszenie upadłości ma na celu pomóc dłużnikowi wyjść z długów. Często z tej możliwości korzystają osoby, które notorycznie wpadają w tak zwaną spiralę zadłużenia. Jednocześnie nie są w stanie uregulować spłaty rachunków za media (gaz, prąd, czy czynsz). Stan niewypłacalności to stan, w którym dłużnik (zobowiązany do spłaty długów) nie może uregulować swoich zobowiązań przez okres 3 miesięcy. 

Zanim dłużnik ogłosi upadłość konsumencką powinien wiedzieć, że istnieje również możliwość orzeczenia przez organ sądowy umorzenia bez ustalenia spłaty. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy w wyniku porównania możliwości zarobkowych upadłego, do jego kosztów utrzymania, a także tego, ile osób ma na utrzymaniu – sąd uzna, że koszty przewyższają możliwości zarobkowe. Wtedy osoba, która składa wniosek o ogłoszenie upadłości ma szansę na umorzenie długów bez ustalenia planu spłaty. 

Upadłość konsumencka co sprawdza sąd 

Pierwszym krokiem do ogłoszenia upadłości osoby fizycznej jest wypełnienie, a następnie złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Taki dokument wypełnia się z należytą starannością. Każda informacja w nim podana powinna być prawdziwa. Jednym z najważniejszych elementów we wniosku jest jego uzasadnienie. Należy dokładnie wskazać przyczynę jego niewypłacalności. Osoba zobowiązana, czyli dłużnik musi być świadomy, że wszczęcie postępowania upadłościowego nie jest dla każdej osoby. Krótko mówiąc – nie może zrobić tego każdy. Ta forma spłaty zobowiązań jest tylko dla osób nie prowadzących działalności gospodarczej. 

Następnie ważną kwestią jest uzasadnienie pojawienia się potrzeby ogłoszenia upadłości. By wytłumaczyć się z zaistnienia takiego stanu rzeczy należy przygotować dokumenty będące dowodami w tej sprawie.

Do takich dokumentów możemy zaliczyć:

• faktury
• rachunki za leczenie
• umowy
• historia choroby
• zeznania osób trzecich potwierdzających zaistniałe okoliczności. 

Po zapoznaniu się ze wszystkimi dokumentami, sąd dokładnie je analizuje. Warto pamiętać, że w przypadku ogłoszenia upadłości sąd bierze również pod uwagę moralność płatniczą zobowiązanego. W tym celu można przedstawić dowody potwierdzające, że wcześniej podjął próby negocjacji ze swoimi wierzycielami i starał się rozwiązać własne problemy finansowe. Większe szanse na upadłość i oddłużenie mają ci dłużnicy, którzy nie unikali odpowiedzialności za długi i szukali sposobów porozumienia z wierzycielami. W sądzie warto przedstawić dowody również na takie działania i pokazać choćby korespondencję prowadzoną z wierzycielami. 

Upadłość konsumencka bez majątku

Osoba fizyczna, w porównaniu z większym przedsiębiorcą nie musi posiadać majątku, aby ogłosić upadłość konsumencką. Rozwiązanie to jest uwzględnione w jednej z nowelizacji przepisów prawa – Prawo upadłościowe. Dzięki temu zapisowi procedura spłaty długów jest bardziej prokonsumencka. Krótko mówiąc, ma ona oddłużyć zobowiązanego, a nie w jak największym stopniu zaspokoić jego wierzycieli. Brak majątku nie stanowi przeszkody dla dłużników. Jeżeli nie posiada zdolności do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań, ma prawo złożyć wniosek o postępowanie upadłościowe. Należy pamiętać, iż osoba ta ma prawo ogłosić upadłość mając tylko i wyłącznie jednego wierzyciela. 

Jeśli chodzi o procedurę upadłościową osoby, która nie ma majątku jest ona nieco inna niż wobec osoby z majątkiem. Procedura wszczęcia postępowania jest taka sama. Pierwszym krokiem jest standardowo – złożenie wniosku do właściwego organu sądowego. Po uzupełnieniu podstawowych formalności sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości i powołuje syndyka. Syndyk jest upoważniony do zarządzania majątkiem zobowiązanego i jego sprzedaży. Jeżeli osoba nie posiada majątku – funkcja syndyka sprowadza się tylko do kontroli prawdziwości informacji złożonych we wniosku. Syndyk oraz organ sądowy badają okoliczności, jakie doprowadziły do upadłości konsumenckiej. Po ustaleniu planu spłaty wierzycieli zobowiązania zostają umorzone. Organy sądowe mają prawdo zdecydować również o umorzeniu długów – bez planu spłaty długów.

Czytaj też: Czynny żal

Ile trwa ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Czas, w którym dłużnik może spodziewać się upadłości konsumenckiej, w dużej mierze zależy od szybkości procedowania sądu, a także syndyka. Rozpatrywanie przez sąd wniosku trwa stosunkowo szybko, a proces zależy od liczby zgłoszeń. Przepisy mówią wprost, że sąd ma 2 miesiące na rozpatrzenie wniosku. Może się jednak zdarzyć, że rozpatrzenie wniosku potrwa cztery miesiące.