Kadry i Płace 
17 czerwca 2024
Przerwy w pracy
Przerwy w pracy są podstawowym prawem każdego pracownika. Kwestia ta jest dokładnie uregulowana przepisami Kodeksu pracy. Przerwa dla pracownika to czas, który poświęcony jest na chwilę odpoczynku lub zjedzenie posiłku. To czas, którym pracownik może dobrowolnie rozporządzać. Co o przerwach mówi kodeks pracy? Ile czasu przysługuje pracownikowi w 2024 roku? Czy to zgodne z Kodeksem pracy? Jaka jest ustawowa przerwa w pracy?
SPIS TREŚCI
- Obowiązkowe przerwy w pracy w Kodeksie pracy
- Ile przerwy pracy przysługuje pracownikowi?
- Przerwa w czasie pracy – przerwa a czas pracy.
- Przerwy w pracy w warunkach szczególnie uciążliwych
- Przerwy dla osób niepełnosprawnych
- Przerwa w pracy dla młodocianych pracowników
Obowiązkowe przerwy w pracy w Kodeksie pracy
Jak kształtuje się przerwa w pracy według kodeksu? Jeszcze do niedawna większość pracowników mogła korzystać jedynie z jednej przerwy podczas całego dnia pracy. Bez względu na wymiar etatu czy rodzaj wykonywanej pracy, przysługiwała im tylko 15-minutowa przerwa, o ile pracowali powyżej 6 godzin dziennie. Oznaczało to, że zarówno osoby spędzające 8 godzin przed komputerem, jak i ci, którzy pracowali 12 godzin na stojąco, mogli odpocząć jedynie raz w ciągu dnia przez 15 minut.
Niedawno jednak wprowadzono zmiany w przepisach dotyczących tych przerw i obecnie sytuacja pracowników wygląda inaczej. Od kwietnia 2023 roku wprowadzono istotne zmiany ważne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Jednym z nowelizowanych artykułów Kodeksu Pracy jest art. 134.
Skontaktuj się z ekspertem!
Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.
Zapraszamy do kontaktu!
Bardzo ważnym aspektem jest kwestia pozwolenia na opuszczenie firmy przez naszego pracodawcę. Każde wyjście poza teren firmy podczas przerwy w pracy może skutkować konsekwencjami w przypadku nieszczęsnego wypadku, który wtedy nie będzie się kwalifikował jako wypadek w pracy (ani w drodze do pracy, ani w drodze z pracy).
Miałeś wypadek przy pracy? Sprawdź, czy należy Ci się odszkodowanie!
Ile przerwy pracy przysługuje pracownikowi?
Do jakich przerw ma prawo pracownik?
Przerwa podczas pracy jest bardzo ważną kwestią regulowaną przez przepisy prawa pracy. Warto pamiętać, że prawo pracy nie traktuje przerwy jako dodatkowy benefit, czy przywilej ale jako prawo pracownika. Ich nieudzielenie może stanowić naruszenie praw pracowniczych i doprowadzić do konsekwencji dla pracodawcy
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracownik ma prawo do przerwy i jest to zależne od wymiar czasu pracy. Bowiem pracownikowi należy się:
- przerwa w pracy na 8 godzin – w przypadku pracy 8-godzinnej minimalna przerwa w pracy to 15 minut
- przerwy w pracy na 10 i 12 godzin – jeżeli czas pracy jest dłuższy niż 9 godzin, pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy – minimum 15-minutowej. Oznacza to, że łączna długość przerw w pracy trwającej 10 i 12 godzin to wówczas 30 minut (2 x 15 minut)
- przerwy w pracy powyżej 16 godzin – pracodawca jest zobowiązany do udzielenia kolejnej przerwy w pracy trwającej minimum 15 minut. Wówczas łączny czas przerw powinien wynosić minimum 45 minut (3 x 15 minut).
Przerwa w czasie pracy – przerwa a czas pracy.
Rodzaje przerwy w polskim prawie pracy zależą nie tylko od specyfiki, ale również od środowiska pracy, stanu zdrowia pracownika, czy jego wieku, Jednakże Kodeks pracy jasno wskazuje przepisy (a dokładniej art. 134 Kp), który nakłada na pracodawcę obowiązek udzielenia przerwy pracownikowi.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
Większość rodzajów przerw jest uzależniona od specyfiki i środowiska pracy, stanu zdrowia pracownika oraz jego wieku. Istnieją natomiast zasady, które obowiązują przy każdym stosunku pracy, niezależnie od powyższych czynników. Mowa tu o art. 134 Kodeksu pracy, który nakłada na pracodawcę obowiązek udzielania przerw pracownikowi.
Przerwa śniadaniowa w pracy
Bardzo często podczas rekrutacji do pracy pojawiają się pytania odnośnie przerwy śniadaniowej. Generalnie, przerwa śniadaniowa to nazewnictwo umowne i nie wynika z przepisów prawa pracy. W praktyce dotyczy to przerwy pracy trwającej 15 minut. Sama nazwa „śniadaniowa” utarła się ze względu na to, że zazwyczaj wykorzystywana jest na szybkie zjedzenie kanapki czy innej przekąski przyniesionej z domu. Z czasem przerwa śniadaniowa zamieniła się w przerwę na lunch lub przerwę obiadową. W Polsce nadal najpopularniejsze są przerwy śniadaniowe.
Czy pracownik przysługuje dodatkowa przerwa śniadaniowa? Zgodnie z przepisami prawa pracy jeśli osoba zatrudniona pracuje powyżej 6 godzin według kodeks pracy należy jej się 15 minut przerwy. Zatrudnienie w równoważnym czasie pracy i świadczenie pracy nawet po 12 godzin dziennie nie uprawnia pracownika do drugiej przerwy, chyba że takie uprawnienie będzie wynikało z przepisów wewnętrznych obowiązujących u danego pracodawcy.
Przepisy nie określają przeznaczenia przerwy śniadaniowej, a więc może to być zarówno spożycie posiłku, jak i palenie papierosów.
Przerwa na lunch (przerwa podczas obiadu)
Kodeks pracy przewiduje wprowadzenie dodatkowych przerw (trwającej 60 minut) która nie będzie wliczała się do czasu pracy. Przerwa ta może być przeznaczona na spożycie posiłku lub załatwienie osobistych spraw pracownika. Dodatkowe przerwy pracy wprowadza się w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy. Mniejsze zakłady pracy, które nie mają regulaminów informacja odnośnie dodatkowej przerwy powinna wynikać z umowy o pracę, jaka jest zawierana między stronami.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
Wprowadzenie dodatkowej przerwy powoduje, że czas pracy pracowników jest wydłużony o czas przerwy, co niestety nie jest powodem zadowolenia. Dlatego też można spotkać się z wprowadzeniem dodatkowej przerwy na lunch. Wtedy też kwestia dodatkowe, niepłatnej przerwy należy do wyboru pracownika. W tych przypadkach regulamin pracy przewiduje ramy czasowe przerwy i zasadę jej wprowadzania. Nie zawsze też przerwa musi trwać 60 min, już 30 min będzie dla wielu pracowników wystarczającym czasem nie tylko na regenerację sił, ale również na zjedzenie posiłku w ciągu dnia pracy.
Przerwa przy komputerze
Każdy pracownik, który wykonuje swoją pracę przy komputerze ma prawo 5 minut przerwy na każdą godzinę czasu pracy. Jedynym warunkiem jest to, że jego dzienny czas pracy powinien wynosić minimum 4 godziny. Monitorowanie przerw w tym przypadku jest dość ważne, dlatego że krótkie i częste przerwy pozwolą pracownikowi odciążyć wzrok i zapobiegać przemęczeniu. Jedynym wyjątkiem od tej sytuacji jest łączenie obowiązków wykonywanych przed monitorem komputera z zadaniami niewymagającymi użytkowania urządzeń elektrycznych.
Co w przypadku kobiet ciężarnych? Kobiety w ciąży, które również większość czasu spędzają przy komputerze mają prawo do 10 minut przerwy na każdą godzinę pracy.
Przerwa w pracy na karmienie piersią
Ile przerwy dla matki karmiącej? Zgodnie z Kodeksem pracy (art.187 kp) pracownika karmiąca dziecko ma prawo:
- 2 przerw po 30 minut wliczanych do czasu pracy – jeżeli jej czas pracy jest dłuższy niż 6 godzin,
- 2 przerw po 45 minut każda wliczanych do czasu pracy – jeżeli jej czas pracy jest dłuższy niż 6 godzin, a pracownica karmi więcej niż jedno dziecko,
- odpowiednio do jednej 30-minutowej lub jednej 45-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy w zależności od liczby karmionych dzieci – jeżeli jej czas pracy wynosi od 4 do 6 godzin dziennie.
Natomiast gdy czas pracy pracownicy karmiącej dziecko piersią jest krótszy niż 4 godziny dziennie, nie ma ona prawa do przerwy na karmienie piersią.
Ten rodzaj przerwy w pracy również jest wliczony w czas pracy i płatny.
Przerwy w pracy w warunkach szczególnie uciążliwych
Przerwa z tytułu wykonywania pracy monotonnej, uciążliwej lub szkodliwej. Dodatkowa przerwa należy się pracownikom, którzy mają uciążliwe warunki pracy lub warunki szkodliwe dla zdrowia. Na podstawie art. 129 kodeksu pracy przerwa ta jest wliczana do czasu pracy lub powinna obniżać dobowy wymiar czasu pracy. Jeśli pracownik wykonuje pracę monotonną lub taką, której tempo jest odgórnie ustalone również ma prawo do dodatkowej przerwy, wliczanej do czasu pracy.
Przerwy dla osób niepełnosprawnych
Przerwa dla niepełnosprawnych – jak to wygląda w praktyce? Osoby, które posiadają stopień niepełnosprawności mają prawo do dodatkowej, 15 minutowej przerwy w pracy. Prawo takie gwarantuje im Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przepisy prawa jasno mówią, że przerwę tą mogą przeznaczyć na gimnastykę usprawniającą lub na wypoczynek. Dodatkowa przerwa nie zależy od stopnia niepełnosprawności, czy od liczby przepracowanych godzin. Przerwa ta nie narusza też przepisu art. 134 Kodeksu pracy, który określa wymiar obowiązkowych przerw na zasadach ogólnych. Wobec tego, pracownik posiadający orzeczenie o niepełnosprawności, po przepracowaniu 6 godzin, łącznie będzie posiadał 30 minut przerwy, która jest zaliczana do czasu pracy.
Przerwa w pracy dla młodocianych pracowników
Jak wygląda przerwa dla młodocianych? Z pracownikami młodocianymi mamy do czynienia wtedy, jeśli ich wiek wynosi między 15. a 18. rokiem życia. W przypadku pracowników młodocianych należy pamiętać, że nie może on wykonywać prac wzbronionych. Dobowy czas pracy nie powinien być dłuższy niż:
- 6 godzin (pracownik do 16. roku życia)
- 8 godzin (pracownik powyżej 16. roku życia).
Zobacz też: Praca dla młodocianych, czyli gdzie pracować przed 18. rokiem życia.
Jeśli ich normy czasu pracy przekraczają 4,5 godziny pracodawca ma obowiązek zapewnić im przerwy pracy. A dokładniej należy im się dodatkowe 30 minut przerwy wliczane do czasu pracy. Przerwy tej nie można rozbić na mniejsze odcinki – musi trwać nieprzerwanie. Przepisy dotyczące pracowników młodocianych reguluje Kodeks pracy (art. 202).
