Księgowość 
28 kwietnia 2023
Podatki w firmie
Co to są podatki?
Prowadzenie własnej działalności gospodarczej wiąże się z wieloma formalnościami oraz obowiązkami. Jednym z najważniejszych obowiązków jest płacenie należnych podatków. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w Polsce to “publicznoprawne, przymusowe, pieniężne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz Skarbu Państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego. Owe zobowiązania są dochodem publicznym, z którego realizuje się zadania o charakterze ogólnospołecznym”.
SPIS TREŚCI
- Co to są podatki?
- Podatki w Polsce
- Jakie podatki płaci przedsiębiorca
- Podatek Dochodowy
- Podatek od towarów i usług (VAT)
- Podatek od nieruchomości
- Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
- Podatek akcyzowy i od środków transportowych
Podatki z reguły dla większości społeczeństwa nie kojarzą się pozytywnie. Warto wiedzieć, iż dzięki nim każdego roku finansuje się działalność państwa oraz wszelkiego rodzaju inwestycje. Właściciele firm zazwyczaj są zobowiązani do płacenia wielu różnych opłat. Na podstawie ordynacji podatkowej w polskim prawie możemy podatki podzielić na :
Bezpośrednie:
- dochodowy
- dotyczący własności
- od spadków i darowizn
- inne (rolny, leśny, od wydobycia kopalin, od czynności cywilnoprawnych, od środków transportowych, itp.)
Podatki bezpośrednie to takie, których w żaden możliwy sposób nie można przerzucić na inny podmiot. Jego ciężar ponosi tylko i wyłącznie osoba, podmiot na którego ustawodawca nałożył obowiązek podatkowy. Krótko mówiąc to te podatki, które płaci się bezpośrednio do urzędu skarbowego.
Pośrednie:
- VAT
- akcyza
- od gier losowych.
W przypadku tej grupy istnieje możliwość przerzucenia ich na inny podmiot. Można do nich zaliczyć te należności, które oblicza się na podstawie wcześniej ustalonych taryf podatkowych.
Wszystkie rodzaje opłat w państwie tworzą tak zwany system podatkowy. Wyżej wymieniony podział na bezpośrednie i pośrednie jest podziałem jednym z wielu. Ma on znaczenie tylko i wyłącznie teoretycznie. Akta prawne w Polsce nie precyzują takiego podziału. Ma on na celu jedynie uprościć rozumienie podstawowych różnic między płaconymi zobowiązaniami. Istnieje wiele możliwości klasyfikacji tego typu świadczeń: wg kryterium prawnego, ekonomicznego, społecznego, przedmiotowego, podmiotowego lub kryterium miejsca.
Podatki w Polsce
Budżet polski praktycznie w 90% opiera się na podatkach. Za podstawę prawną, jaka obowiązuje w Polsce do nakładania owych świadczeń pieniężnych jest Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku (w szczególności art. 217). Normy prawne wskazują, że nakładanie w Polsce podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych oraz zasad przyznania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków musi być przeprowadzane przez stosowne ustawy. Kolejnym aktem regulującym podatki w Polsce jest ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – ordynacja podatkowa.
Jakie podatki płaci przedsiębiorca
W Polsce właściciele firm są zobowiązani do płacenia wielu świadczeń. Należy zwrócić uwagę, że nie każdy płaci takie same podatki. Ich ilość zależy od tego, jaki rodzaj działalności gospodarczej prowadzą. System podatkowy w Polsce to całokształt wszelkich przepisów prawnych i instytucji finansowych, które są upoważnione do tworzenia zasad związanych nie tylko z podatkami, ale również z ich ustalaniem i poborem. Owy system składa się z ustaw, paragrafów i przepisów związanych nie tylko z samymi zobowiązaniami, ale także z warunkami ich zapłaty, czy samych płatników.
Ogólnie rzecz biorąc, obejmuje on wiele płaszczyzn. Należy pamiętać, że w Polsce można spotkać się z opłatami, które wbrew pozorom także uznaje się za podatki. Są to między innymi składki ZUS, cło, podatek cukrowy, od deszczu, handlowy, od alkoholu w małych butelkach, czy opłata przekształceniowa OFE. Oprócz tego wyróżnia się także daninę solidarnościową, podatek piwny, opłatę paliwową, podatek śmieciowy oraz opłatę recyklingową. Jak widać — obowiązkowych opłat da się wymienić naprawdę wiele.
Z tego powodu wszelkie (nawet niewielkie) zmiany prawne mogą stać się przyczyną chwilowego chaosu i dezorientacji społeczeństwa. W związku z powyższym system podatkowy państwa polskiego musi działać sprawnie, aby zachować harmonię również na innych płaszczyznach zarządzania.
Zapisz się do newslettera!
Podatek Dochodowy
Główną formą opodatkowania przedsiębiorstwa jest podatek dochodowy. Odprowadza się go za dochód, jaki jest odnotowany w ramach prowadzenia firmy. Krótko mówiąc, dochód jest to przychód pomniejszony o koszt uzyskania przychodu. Właściciele firm mogą sami sobie wybrać właściwą dla nich formę opodatkowania.
Polskie prawo wyodrębnia 5 form opodatkowania:
- PIT – zasady ogólne (skala podatkowa) – przeznaczony dla firm jednoosobowych i spółek cywilnych
- PIT – podatek liniowy – przeznaczony dla firm jednoosobowych i spółek cywilnych
- CIT – skierowany do spółek prawa handlowego
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – dla wybranych rodzajów firm
- karta podatkowa (istniejące do 2022 r., obecnie nie ma możliwości jej wyboru).
Wielkość tego zobowiązania oraz termin jego spłaty zależy od formy opodatkowania, jaką wybierze sobie przedsiębiorca. Aktualnie najczęściej wybieraną formą jest:
- skala podatkowa (18% lub 32% – dla dochodów powyżej 85 528 zł)
- podatek liniowy – 19% (jest niezależny od dochodu)
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (przychody opodatkowuje się według 8 stawek (zależnych od profilu działalności): 20%, 17%, 10%, 12,5%, 8,5%, 5,5%, 3% lub 2%)
- karta podatkowa. Opodatkowanie zależne jest w jej przypadku od decyzji wymiarowej wydanej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego po złożeniu PIT-16 do 20 stycznia danego roku.
Podatek od towarów i usług (VAT)
VAT jest tak zwanym podatkiem od towarów i usług. W Polsce podstawowa stawka podatku VAT wynosi 23%. Oczywiście może się różnić w zależności od niektórych usług, czy towarów. Większość działalności gospodarczych nie jest zobowiązana płacić tego rodzaju zobowiązania. Jednak niektóre firmy muszą zostać objęte VAT-em. Oficjalnie przedsiębiorstwo, które świadczy daną usługę lub sprzedaje towar nie płaci VAT-u. Koszt ten ponosi odbiorca usługi lub kupiec towaru. Firma odpowiada jedynie za odprowadzenie podatku do urzędu.
Należy zwrócić uwagę, że są firmy, które także ponoszą dodatkowe koszty związane chociażby z zakupem sprzętu. W takiej sytuacji to one są zobowiązane pokryć koszty VAT. Dlatego zanim przedsiębiorca zdecyduje się być tzw. “vatowcem” najlepiej dokładnie zapoznać się z przepisami i tym tematem, a następnie podjąć właściwą decyzję.
Rejestracja VAT zazwyczaj trwa kilkanaście, lub kilkadziesiąt dni. Wszystko zależy od podejścia przedsiębiorcy oraz urzędników. Jeśli właściciel firmy zdecyduje się płacić podatki VAT, musi pamiętać by wpisać się na tak zwaną białą listę podatników VAT. Teoretycznie firmy powinny sprawdzać przed wystawieniem faktury, czy ich kontrahent znajduje się na takiej liście. Ma to zapobiec „karuzelom podatkowym”.
Podatek od nieruchomości
Jeżeli właściciel firmy posiada używaną nieruchomość, która jest niezbędna do prowadzenia działalności, jest zobligowany do zapłaty takiego zobowiązania finansowego. W tym przypadku chodzi między innymi o magazyn, biuro, mieszkanie, dom (pod warunkiem że pod tym adresem znajduje się firma). W 2022 roku, maksymalna stawka zapłaty świadczenia od nieruchomości związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 25,74 zł/m2.
W przypadku budynków mieszkalnych istnieje również możliwość wydzielenia określonej powierzchni na rzecz prowadzenia działalności gospodarczej. Będzie to np. gabinet, pracownia lub warsztat. Należy go odprowadzić także za grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Maksymalna stawka w tym przypadku wynosi 1,03 zł za metr kwadratowy gruntu. Jeśli chodzi o zajęte budynki na prowadzenie firmy w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym, maksymalna zapłata wynosi 12,04 za m2.
Omawiając ten rodzaj świadczeń, warto także zaznaczyć, iż stawki te są określane przez radę Gminy. Minimalnej stawki nie ma. Dzięki takiemu rozwiązaniu na mapie Polski można znaleźć miejscowości, gdzie należności podatkowe od nieruchomości są na niskim poziomie.
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
Przedsiębiorstwa są także zobowiązane do płacenia podatku PCC, czyli od czynności cywilnoprawnych. To należność podatkowa, którą ponosi się za zawarcie umowy pożyczki, czy umowy kupna – sprzedaży. PCC z reguły płaci osoba, lub firma, która decyduje się na zakup przedmiotu umowy. Stawka PCC zależy od rodzaju kupowanego przedmiotu. Dla nieruchomości i rzeczy ruchomych PCC wynosi 3%, natomiast dla umowy spółki 1%.
Umowy podlegające PCC to:
- umowa sprzedaży
- umowa zamiany rzeczy
- pożyczka dla firmy
- darowizna
- spadek
- umowa spółki.
Podatek akcyzowy i od środków transportowych
Podatek od środków transportowych obejmuje:
- samochody ciężarowe (dopuszczalna masa całkowita pow. 3,5 tony)
- ciągniki siodłowe i balastowe z naczepą (dopuszczalna masa całkowita pow. 3,5 tony dla zespołu pojazdów)
- naczepy i przyczepy (dopuszczalna masa całkowita powyżej 7 ton)
- autobusy.
Należność od posiadania środków transportowych płaci się od wszystkich wyżej wymienionych pojazdów, jakie się wykorzystuje przy prowadzeniu firmy. Stawkę ustala Rada Gminy na kolejny rok. Zgodnie z zasadą, nie może być ona wyższa od przyjętych wcześniej limitów.
Dla pojazdu ciężarowego o masie 3,5 – 5,5 tony maksymalna zapłata wynosi 912,48 zł. W Polsce można spotkać się nie tylko z maksymalną, ale również z minimalną stawka podatku od środków transportowych.
Oprócz wyżej wymienionych należności, niektóre przedsiębiorstwa są również zobowiązane do zapłaty podatku akcyzowego. Jest to zapłata od towarów i usług, jakie objęte zostały akcyzą. Tego typu świadczenie zapłacą chociażby producenci wyrobów akcyzowych, np. alkoholu lub tytoniu, a także firmy prowadzące sprzedaż wyrobów akcyzowych. Stawki są zmienne w zależności od towaru, a także formy prowadzenia działalności. Muszą jednak spełniać odgórne dyrektywy Unii Europejskiej. Dla przykładu, należność akcyzowa od piwa wynosi 9,43 zł od każdego hektolitra za każdy stopień Plato gotowego wyrobu.
