Kadry i Płace 
16 lipca 2024
Opieka na dziecko
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracujący rodzice mają prawo wykorzystać 2 dni opieki nad dzieckiem. Opieka może być wykorzystana zarówno w wymiarze 2 dni, jak i w wymiarze 16 godzin. Z tego uprawnienia pracujący rodzin ma prawo skorzystać w roku kalendarzowym. Jeśli tego nie wykorzysta – dwa dni po prostu przepadają. Ile dni urlopu opiekuńczego należy się rodzicom dziecka do lat 14? Kiedy określa się czy opieka będzie w dniach czy w godzinach? Kto i kiedy może skorzystać z dwóch dni opieki?
SPIS TREŚCI
- Komu przysługuje opieka nad dzieckiem?
- Jaki jest wymiar urlopu?
- Urlop opieka na dziecko – zasady przyznawania
- 2 dni opieki na dziecko trzeba wykorzystać do końca roku kalendarzowego
- Wysokość wynagrodzenia za czas opieki nad dzieckiem
- Czy pracodawca może odmówić opieki na dziecko?
- Wniosek o opiekę nad dzieckiem
- Czym różni się opieka nad dzieckiem od nowego urlopu opiekuńczego?
Komu przysługuje opieka nad dzieckiem?
Kto ma prawo do opieki nad dzieckiem? Zgodnie z art. 188 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi wychowującemu co najmniej 1 dziecko w wieku do 14 lat należy się zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin lub 2 dni w ciągu roku kalendarzowego. Ostatnim dniem w którym można wykorzystać sprawowania opieki nad dzieckiem jest dzień poprzedzający 14 urodziny dziecka. Oczywiście za ten okres należy się pracownikowi normalne wynagrodzenie.
Według art. 188 § 2 k.p. we wniosku pracownik wychowujący dziecko powinien określić w jakim wymiarze chciałby skorzystać z opieki (wymiar dzienny czy wymiar godzinowy). Jako, że wybór nie podlega zmianie w ciągu roku kalendarzowego, rodzic dziecka do lat 14 może wykorzystać jednorazowo np. 8 godzin opieki, czyli 1 dzień roboczy w przypadku standardowego zatrudnienia na pełny etat.
Komu przysługują 2 dni opieki na dziecko?
Dwa dni opieki na dziecko przysługują pracownikowi, którym w świetle Kodeksu pracy jest osoba zatrudniona:
- na umowę o pracę,
- spółdzielczą umowę o pracę,
- na podstawie mianowania,
- powołania,
- wyboru.
Z tego przywileju nie skorzystają więc osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne (umowa zlecenie i umowa o dzieło). Należy również pamiętać, że „pracownik wychowujący dziecko” (matka i ojciec dziecka) nie oznacza koniecznie rodzica, który mieszka z dzieckiem. Dotyczy to również rodzica, który nie mieszka z dzieckiem ale uczestniczy w jego wychowaniu. Natomiast co ważne opieka nie przysługuje pracownikom pozbawionym władzy rodzicielskim i tym, którzy nie utrzymują żadnych kontaktów z dzieckiem. Ze zwolnienia mogą skorzystać także np. opiekunowie adoptowanych dzieci.
Ważne!
Art. 1891 Kodeksu pracy jasno wskazuje, że kumulowanie uprawnień związanych z rodzicielstwem jest niemożliwe. W związku z tym, jeśli oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni, tylko np. matka dziecka lub ojciec dziecka mogą skorzystać z opieki.
Jaki jest wymiar urlopu ?
Zgodnie z art. 188 Kodeksu pracy zatrudniony, który wychowuje i sprawuje opiekę nad dzieckiem do 14. roku życia może złożyć wniosek o zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni w ciągu całego roku kalendarzowego. Oczywiście z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Co istotne otrzymanie 2 dni opieki nad dzieckiem niekoniecznie musi wskazywać na chorobę dziecka.
Skontaktuj się z ekspertem!
Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.
Zapraszamy do kontaktu!
Aby uzyskać takie zwolnienie, należy złożyć odpowiedni wniosek w swoim miejscu pracy. Pracodawca ma obowiązek udzielić wolnego w terminie wskazanym przez pracownika. Jednakże, pracodawca ma prawo odmówić, jeśli nieobecność pracownika znacząco zakłóciłaby organizację pracy w zakładzie.
Zobacz: L4 na dziecko – komu przysługuje? Ile jest płatne?
Przepisy jasno określają, że przysługują 2 dni wolnego z tytułu opieki nad co najmniej jednym dzieckiem, więc w przypadku posiadania więcej niż jednego dziecka liczba dni wolnych się nie zwiększa.
Dni wolne na opiekę nad dzieckiem mogą być wykorzystane przez każdego z rodziców. Możliwy jest podział tych dni – wówczas matka i ojciec (lub opiekunowie) mogą otrzymać po jednym dniu wolnego.
Opieka nad dzieckiem w dniach lub godzinach
Od 2016 roku istnieje możliwość odebrania dni wolnych z tytułu opieki nad dzieckiem nie tylko w dniach, ale również w wymiarze godzinowym. Rodzice dziecka do lat 14 mają zatem możliwość skorzystania z tego przywileju zarówno w dniach jak i godzinach (2 dni opieki w roku kalendarzowym lub 16 godzin opieki). Pracownik powinien zdecydować o tym, w jaki sposób chce wykorzystać zwolnienie, poprzez zadeklarowanie swojej decyzji w pierwszym złożonym wniosku o dni wolne z tytułu opieki nad dzieckiem.
Urlop opieka na dziecko – zasady przyznawania
Art. 188 Kodeksu pracy jasno wskazuje, że „pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku zwolnienie od pracy na 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia”. Warto pamiętać, że opieka z tytułu wychowania dziecka dotyczy opieki nad dzieckiem zdrowym. W związku z tym nie ma obowiązku uzasadniania wniosku, który składa się do pracodawcy. Natomiast w przypadku dziecka chorego, które nie ukończyło 14 lat, rodzicowi należy się zasiłek opiekuńczy jeśli otrzymał zwolnienie lekarskie.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
2 dni opieki na dziecko trzeba wykorzystać do końca roku kalendarzowego
Liczba dni opieki nad dzieckiem jest stała i przysługuje niezależnie od liczby dzieci. Niezależnie, czy pracownik ma jedno czy więcej dzieci – w każdym przypadku będą to 2 dni. Dwa dni opieki rodzicom przysługują łącznie na wszystkie posiadane dzieci. W każdym przypadku będą to dwa dni, niezależnie od tego, czy pracownik wychowuje jedno, dwoje, troje czy więcej dzieci spełniających określone w Kodeksie pracy kryterium wiekowe, którym jest 14 lat.
Wysokość wynagrodzenia za czas opieki nad dzieckiem
Rodzic, który korzysta z opieki nad dzieckiem zdrowym otrzymuje pensje w takiej wysokości, jakby normalnie pracował, za czas sprawowania opieki należy się 100 % wynagrodzenia. Odmiennie jest w przypadku opieki przysługującej w ramach zasiłku opiekuńczego, gdzie wynagrodzenie wynosi 80 % podstawy wynagrodzenia.
Czytaj: Komu przysługuje urlop wychowawczy?
Opieka nad dzieckiem – ile dni wolne na opiekę?
Jaka jest liczba dni opieki nad dzieckiem? Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracownik wychowujący dziecko ma prawo do opieki nad dzieckiem w wymiarze 2 dni lub 16 godzin. Ważny jest w tej kwestii wiek dziecka, bowiem przepis dotyczy rodziców dziecka do lat 14.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
Opieka nad chorym dzieckiem
Urlopu na opiekę nad dzieckiem nie trzeba uzasadniać, co oznacza, że możesz go wziąć w dowolnym momencie, nawet na zdrowe dziecko. Jeśli jednak Twoje dziecko jest chore, masz prawo do zwolnienia lekarskiego i zasiłku opiekuńczego. Liczba dni urlopowych nie zwiększa się, jeśli masz więcej niż jedno dziecko. Urlop ten można wykorzystać w dowolnym momencie roku i nie trzeba brać od razu 2 dni czy 16 godzin. Możesz je zaplanować osobno i dowolnie połączyć z innymi dniami wolnymi lub urlopem.
Czy pracodawca może odmówić opieki na dziecko?
I tak i nie. Zgodnie z przepisami pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika w celu opieki nad dzieckiem. Jednakże w praktyce nie jest to takie proste. Generalnie pracodawca nie powinien odrzucać wniosku pracownika wychowującego dziecko i udzielić zwolnienia od pracy. Aby odrzucić wniosek powinien mieć ku temu konkretne przesłanki. Takim powodem, który przemawia za odmową udzielenia opieki nad dzieckiem jest chociażby brak możliwości zorganizowania zastępstwa za pracownika, który składa wniosek o opiekę i konieczność zamknięcia zakładu pracy (np. sklepu). Bowiem spowoduje to stratę finansową dla pracodawcy.
Bardzo ważnym czynnikiem jest moment złożenia wniosku przez pracownika. Owszem zgodnie z prawem pracownik ma prawo do opieki nad dziećmi jednakże musi pamiętać, aby poinformować swojego pracodawcę nieco wcześniej. Jednak w sytuacjach nagłych pracownik powinien powiadomić pracodawcę niezwłocznie o swojej nieobecności, nie później niż drugiego dnia nieobecności.
Podsumowując, podobnie jak w przypadku urlopu wypoczynkowy tak jak w kwestii opieki nad dzieckiem pracodawca nie musi zgodzić na datę wskazaną przez pracownika. Może wydarzyć się tak, że nieobecność pracownika wychowującego dziecko zaburzy całą pracę firmy. Z reguły pracodawca odmówi przyznania urlopu, jeśli nie znajdzie zastępstwa w tym czasie lub jeśli inni pracownicy wcześniej złożyli wnioski o wolne. Najważniejsze, aby dni wolne z tytułu opieki nad dzieckiem były wykorzystane do końca roku kalendarzowego.
Wniosek o opiekę nad dzieckiem
Jak wygląda wniosek o urlop opiekuńczy? Jak zgłosić opiekę? Aby uzyskać dni wolne na opiekę pracownik wychowujący dziecko (rodzic pracownik) zobowiązany jest złożyć wniosek do swojego pracodawcy o udzielenie urlopu na opiekę nad dzieckiem. Decyzja odnośnie przyznania urlopu należy jednak do pracodawcy i nie zawsze musi być pozytywna. jednak warto pamiętać, że nie powinien on odrzucać wniosku pracownika, jeśli nie ma ku temu ważnych i obiektywny powodów.
wniosek opieka dziecko
Czym różni się opieka nad dzieckiem od nowego urlopu opiekuńczego?
Jak pamiętamy, w kwietniu 2023 r. weszła nowelizacja Kodeksu pracy zgodnie z którą wprowadzono 5-dniowy urlop opiekuńczy. Z urlopu opiekuńczego może skorzystać nie tylko pracownik wychowujący dziecko ale także inni pracownicy, którzy ze względów medycznych muszą podjąć opiekę nad członkiem swojej rodziny: małżonkiem, lub osobą z którą zamieszkują. Nowe uprawnienie różni się od dotychczasowej opieki nad dzieckiem, która była nazywana potocznie urlopem opiekuńczym, m. in. wymiarem, uzasadnieniem wniosku i terminem jego złożenia.
