Limit nadgodzin w roku

Wiele firm zmaga się z problemami kadrowymi, a niedobór pracowników na rynku pracy sprawia, że inni czasem muszą pracować dłużej w tygodniu pracy. Kodeks pracy jednak zapewnia, że pracodawca nie może nadmiernie obciążać pracowników pracą i ustanawia limit 150 nadgodzin rocznie. Przekroczenie tego limitu może skutkować nałożeniem mandatu przez Państwową Inspekcję Pracy. Jaki jest limit nadgodzin dla pracowników? Czy istnieje roczny limit nadgodzin?

SPIS TREŚCI

• Kiedy występują nadgodziny dobowe?
  • Czym są nadgodziny i kiedy powstają?
    • Praca w godzinach nadliczbowych
• Roczny limit nadgodzin
• Ile wynosi limit godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym
• Jaki jest limit nadgodzin w roku 2024
• Dobowy limit godzin nadliczbowych a odpoczynek dobowy
• Limit nadgodzin dobowych dla osoby zatrudnionej na niepełny etat
• Jak wyznaczyć limit nadgodzin w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym?
• Jakie są konsekwencje przekroczenia limitu nadgodzin?

Kiedy występują nadgodziny dobowe?

Czym są nadgodziny i kiedy powstają?

Co na temat pracy w godzinach nadliczbowych mówi Kodeks pracy? Jaki jest tygodniowy limit nadgodzin? Zgodnie z art. 151 § 1 k. p. praca w godzinach nadliczbowych, to „praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy (…)”. Należy zauważyć, że nadgodziny u pracowników pracujących w podstawowym czasie pracy będą całkowicie inne niż w przypadku pracowników zatrudnionych w równoważnym czasie pracy. W podstawowym czasie pracy każda godzina powyżej podstawowych 8 godzin na dobę będzie już nadgodziną, natomiast w systemie równoważnego czasu pracy, przedłużającego dobowy wymiar czasu do 12 godzin, nadgodziną będzie dopiero 13 godzina pracy.

Skontaktuj się z ekspertem!

Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.

Zapraszamy do kontaktu!

Zadaj pytanie

Nadgodziny dobowe są to nadmierne godziny, które powstają po przekroczeniu normy dobowej (w podstawowym czasie pracy to 8 godzin pracy) lub przedłużonego dobowego wymiaru czasu (w równoważnym systemie czasu pracy przekroczenie 12 godzin pracy).

Zgodnie z art. 128 § 3 pkt 1 Kodeksu pracy każda doba pracownicza to są 24 godziny od godziny rozpoczęcia pracy zgodnie z rozkładem czasu pracy obowiązującego pracownika (od 9:00 w środę do 9:00 w czwartek). Jeżeli grafiki został ułożony w taki sposób, że pracownik został zobowiązany do przepracowania 8 godzin w środę a przepracuje ich aż 11 wtedy oznacza to, że występują 3 godziny nadliczbowe dobowe.

Praca w godzinach nadliczbowych

Praca w godzinach nadliczbowych to czas, kiedy pracownik wykonuje pracę dłużej niż przewiduje to podstawowy czas pracy. Podstawowy czas pracy wynosi:

• 8 godzin na dobę
• 40 godzin na tydzień

Warto pamiętać, że rozkład czasu pracy może znacznie różnić się u każdego pracodawcy. Zależy to również od systemu czasu pracy jaki obowiązuje w zakładzie pracy. Praca wykonywana ponad ustalone normy czasu pracy w danej firmie uznawana jest za pracę w godzinach nadliczbowych.

Praca nadliczbowa wynikająca z przepisów prawa pracy, może być wykonywana jeśli:

• istnieje konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia i zdrowia ludzi, ochrony mienia lub ochrony środowiska bądź usunięcia awarii
• pracodawca potrzebuje pracownika do wykonywania szczególnych czynności. 

Czytaj: Rodzaje umów o pracę

Katalog okoliczności, w których praca w godzinach nadliczbowych może być wykonywana jest katalogiem zamkniętym. Znaczy to, że zlecenie pracy po godzinach w innych okolicznościach nie jest dopuszczalne. 

Roczny limit nadgodzin

Przepisy określają limit nadgodzin: 

• dobowy
• tygodniowy
• roczny. 

Zobacz też: Przerwy w pracy

Ile wynosi limit godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym

Zgodnie z art. 131 § 1 k.p. tygodniowy czas pracy (razem z ilością godzin nadliczbowych) nie powinien, a wręcz nie może przekroczyć przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Warto pamiętać, że to ograniczenie nie odnosi się do pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy. Jak stanowią przepisy kodeksu pracy, średniotygodniowa norma czasu pracy to 40 godzin.

Z kolei 48 godzin pomniejszone o 40 godzin daje maksymalnie (i jednocześnie przeciętnie!) 8 godzin nadliczbowych w skali tygodnia. Ten limit dotyczy wszystkich nadgodzin w pracy – wynikających ze szczególnych potrzeb pracodawcy oraz akcji ratowniczych.

Jaki jest limit nadgodzin w roku 2024

Jaki jest maksymalny limit godzin dodatkowych w ciągu roku (czyli po prostu limit pracy w nadgodzinach)? Jak już wiemy, kodeks pracy wprowadził limit 48 godzin tygodniowo. Dotyczy to także sytuacji, w której prowadzona jest akcja ratownicza. Zgodnie z przepisami wszystkie godziny nadliczbowe przepracowane ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy nie mogą przekroczyć 150 godzin w ciągu roku kalendarzowego.

Ustawodawca dopuścił jednak możliwość ustalenia w regulaminie pracy albo w umowie o pracę innego limitu godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym niż te 150 godzin.

Dobowy limit godzin nadliczbowych a odpoczynek dobowy

Kodeks pracy nie określa maksymalnej liczby nadgodzin w ciągu doby pracowniczej. Jednakże limit nadgodzin dobowych będzie wynikał z przepisów o odpoczynku i tam możemy szukać odpowiedzi na to pytanie. Przepisy prawa pracy jasno mówią, że pracownik powinien mieć przynajmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdej dobie. Pomniejszając dobę pracowniczą (która wynosi 24 godziny) o odpoczynek dobowy pracownika (11 godzin) wychodzi nam 13 godzin maksymalnego czasu pracy na dobę.

Warto jednak zwrócić uwagę na jeden wyjątek jakim jest odpoczynek równoważny. Odpoczynek ten należy się pracownikowi po każdym okresie wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy i jest równy co najmniej liczbie przepracowanych godzin. Jeżeli pracownik wykonywał swoją pracę przez 16 godzin i dodatkowo miał 4 godziny nadliczbowe, wtedy po tym przepracowanym czasie należy mu się minimum 20 godzin odpoczynku.

Odpoczynek równoważny dotyczy pracowników:

• zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy,
• prowadzących akcję ratowniczą w celu ochrony życia, zdrowia ludzkiego, mienia, środowiska albo usunięcia awarii,
• zajmujących się dozorem urządzeń,
• wykonujących pracę związaną z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy,
• pilnujących mienia,
• ochraniających osoby,
• zakładowych straży pożarnych,
• zakładowych służb ratowniczych.

Limit nadgodzin dobowych dla osoby zatrudnionej na niepełny etat

Zgodnie z art. 151 § 5 kodeksu pracy w umowie na niepełny etat należy określić dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad ustalony wymiar, po przekroczeniu której pracownik ma prawo do dodatku za nadgodziny. Jeśli umowa nie zawiera takiego zapisu, pracownik otrzyma dodatkowe wynagrodzenie dopiero po przekroczeniu 8-godzinnej dobowej normy czasu pracy.

Limit godzin nie może osiągnąć wartości normatywnej, powyżej której pojawiają się nadgodziny – w takim przypadku dodatkowe zapisy w umowie są zbędne, ponieważ prawo do dodatku po przekroczeniu tej normy jest już zagwarantowane przez ustawę.

Jak wyznaczyć limit nadgodzin w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym?

Okresy rozliczeniowe pracodawca zazwyczaj ustala w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy. Jeśli zakład pracy nie ma układu zbiorowego lub regulaminu pracy, okresy rozliczeniowe powinny być wprowadzone w obwieszczeniu o czasie pracy. Istotne jest, aby z treścią dokumentów mogli zapoznać się wszyscy zatrudnieni. ustalone okresy rozliczeniowe, które są wprowadzone przepisami wewnątrzzakładowymi odnoszą się do każdej zatrudnionej osoby w zakładzie pracy. Warto pamiętać, że nie każdy pracownik będzie objęty okresem rozliczeniowym o takiej samej długości. Istnieje także możliwość ustalenia indywidualnego okresu rozliczeniowego dla konkretnego pracownika. Można to zrobić, wprowadzając odpowiedni zapis w umowie o pracę. Przyjmuje się, że indywidualne uzgodnienia na ogół wprowadzają korzystniejsze dla pracownika warunki zatrudnienia.

Jeżeli u danego pracodawcy okres rozliczeniowy wynosi 3 miesiące, to w takiej sytuacji liczba godzin nadliczbowych przepracowanych przez pracownika wyniesie:

• 48 w pierwszym miesiącu,
• 32 w drugim miesiącu,
• 16 w trzecim miesiącu.

Jakie są konsekwencje przekroczenia limitu nadgodzin?

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy, a w szczególności z art. 281 pracodawca, który w żaden sposób nie przestrzega przepisów dotyczących czasu pracy – podlega karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. Niestety, ale regularne przekraczanie limitów nadgodzin pracownika, niepoprawne naliczanie dodatków za godziny nadliczbowe oraz inne łamanie praw pracowniczych, które notorycznie się powtarza, sprawia, że pracodawca naraża się nawet na pozbawienie wolności na podstawie art. 218 § 1 Kodeksu karnego.

Skontaktuj się z ekspertem!

Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.

Specjalista ds.kadr i płac

Zadaj pytanie