Pozostałe 
29 listopada 2023
Kontrola na zwolnieniu lekarskim
Pracownik, który przebywa na L4 czas ten jest zobowiązany przeznaczyć na kurację, odpoczynek i szybki powrót do zdrowia. Niestety, zdarzają się sytuacje, że zasady te nie są przestrzegane, a pracownicy czas zwolnień lekarskich przeznaczają na załatwianie spraw prywatnych. Coraz częściej można spotkać się z nieprawidłowym wykorzystaniem zwolnień. Czy kontrola na zwolnieniu lekarskim jest możliwa? Kto może przeprowadzić kontrolę L4? Jaki jest cel zwolnienia lekarskiego? Co wolno i nie wolno na zwolnieniu lekarskim? Jak wygląda kontrola na zwolnieniu lekarskim? Podpowiadamy!
SPIS TREŚCI
- Kontrola na zwolnieniu lekarskim – przepisy
- Czym jest L4?
- Jaki jest cel kontroli zwolnienia lekarskiego?
- Kontrola zwolnienia L4
- Protokół z kontroli zwolnienia lekarskiego
- Kto może kontrolować pracownika na zwolnieniu lekarskim?
- Przebieg kontroli na L4
- Miejsce przeprowadzenia kontroli zwolnienia lekarskiego
- Nieobecność podczas kontroli zwolnienia lekarskiego
- Kontrola na zwolnieniu lekarskim – konsekwencje
Kontrola na zwolnieniu lekarskim – przepisy
Przepisy związane z przeprowadzaniem kontroli pracownika na zwolnieniu lekarskim określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. nr 65, poz. 743 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 1 ww. rozporządzenia “Kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby lub konieczności sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad członkiem rodziny dokonują płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.”
Czym jest L4?
Zwolnienie L4, czyli zwolnienie lekarskie przysługuje każdej chorej osobie, która jest ubezpieczona w ZUS. To dokument wystawiany przez lekarza w przypadku choroby uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków pracowniczych. Zwolnienie lekarskie upoważnia pracowników do nieobecności w zakładzie pracy i wypłaty zasiłku chorobowego przez czas uwzględniony na zwolnieniu.
Może Cię także zainteresować: Jak założyć działalność gospodarczą?
Jaki jest cel kontroli zwolnienia lekarskiego?
Istota kontroli zwolnienia lekarskiego ma na celu ustalenie, czy pracownik:
- nie wykonuje pracy zarobkowej w okresie przebywania na L4,
- nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego celem.
Ponadto, jeśli zwolnienie wystawiono z uwagi na opiekę nad dzieckiem lub opiekę nad innym członkiem rodziny w trakcie kontroli sprawdza się, czy w miejscu zamieszkania oprócz pracownika jest inny domownik, który może zaopiekować się dzieckiem.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
Kontrola zwolnienia L4
Kontrola pracodawcy podczas zwolnienia lekarskiego ma ustalić, czy pracownik w czasie niezdolności do pracy nie wykonuje innej pracy zarobkowej lub nie wykorzystuje tego czasu do załatwienia spraw prywatnych. Zarówno ZUS jak i zakład pracy mają prawo do kontroli zwolnienia lekarskiego. Kontrola zwolnienia lekarskiego przez pracodawcę jest możliwa, jeśli zgłasza on do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 pracowników.
Kontrola na zwolnieniu lekarskim najczęściej jest dokonywana w stosunku do osób, które:
- korzystają często z krótkotrwałych zwolnień lekarskich od pracy,
- uzyskują kolejne zaświadczenia lekarskie od różnych lekarzy,
- korzystają z kolejnych okresów zasiłkowych,
- były już pozbawione prawa do wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego w związku z niewłaściwym wykorzystywaniem zwolnień lekarskich od pracy.
Jeżeli pracodawca podejrzewa, że osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim wykorzystuje je niezgodnie z jego przeznaczeniem, ma prawo przeprowadzić kontrolę (w celu ustalenia prawidłowość wykorzystania l4). Kontrola formalna zwolnienia lekarskiego wiąże się z odwiedzeniem pracownika w miejscu jego zamieszkania lub pobytu ustalonego w trakcie choroby. Wskazanie prawidłowego adresu pobytu w okresie orzeczonej niezdolności do pracy ma na celu między umożliwić przeprowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich.
Czytaj też: Odprawa emerytalna.
Protokół z kontroli zwolnienia lekarskiego
Jeśli w trakcie kontroli zwolnienia lekarskiego osoba do kontroli uzna, że chory pracownik wykonywał pracę zarobkową lub stwierdził wykorzystanie zwolnienia lekarskiego w innych celach – sporządza protokół kontroli, w którym opisuje cały przebieg kontroli oraz na czym polegało niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego. Pracownik jak najbardziej ma prawo wnieść swoje uwagi do sporządzonego protokołu.
W przypadku prawidłowości wykorzystania l4 protokołu się nie sporządza. Jeśli pracodawca ma jakiekolwiek wątpliwości, czy wystawione pracownikowi zwolnienie lekarskie jest wykorzystane zgodnie z jego przeznaczeniem, ma prawo wystąpić do ZUS o wydanie decyzji. Takie samo prawo ma pracownik, który nie zgadza się z ustaleniami pracodawcy. W takich sprawach decyzję o pozbawieniu prawa do zasiłku wydaje ZUS.
Kto może kontrolować pracownika na zwolnieniu lekarskim?
Jak wygląda kontrola na zwolnieniu lekarskim? Przepisy prawa jasno określają, kto może kontrolować pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich. Kontrolę na zwolnieniu lekarskim może przeprowadzić pracodawca, który zatrudnia powyżej 20 osób (zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego). Jednocześnie ma prawo delegować do tego inną osobę (z firmy) po nadaniu jej imiennego upoważnienia. Istnieje także możliwość kontroli pracownika na l4 przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (na wniosek pracodawcy). W takiej sytuacji można się zwrócić nawet do lekarzy orzeczników zatrudnionych w ZUS-ie. Tacy kontrolerzy mają bowiem prawo ustalić, czy rzeczywiście dane zwolnienie lekarskie jest uzasadnione względami medycznymi.
Upoważnienie dawane kontrolującemu powinno być zgodne ze wzorem, który został przedstawiony w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.
Zapisz się do newslettera!
Przebieg kontroli na L4
Zgodnie z przepisami prawa, każdy pracownik ma prawo do zwolnienia lekarskiego. Ważne jest, by nie wykorzystywać zwolnień lekarskich w innych celach, niż ma to swoje uzasadnienie. Warto pamiętać, że każdy pracownik ma obowiązek podczas zwolnienia lekarskiego. Niezastanie pracownika w miejscu zamieszkania, czy nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia może rodzić różne skutki kontroli. Przed kontrolą pracownika na L4, kontroler powinien otrzymać imienne upoważnienie do tego. Jaki jest termin kontroli zwolnień lekarskich? Praktycznie każdy możliwy. Wizyta pracownika ZUS może odbywać się o dowolnej porze dnia, bez ustalania jej terminu. Warto mieć na uwadze, że kontrola L4 w sobotę lub niedzielę również ma miejsce.
W trakcie kontroli zwolnienia lekarskiego mogą pojawić się różne wątpliwości, których rozstrzygnięcie wymaga opinii lekarza leczącego. Ponadto ZUS ma prawo skierować chorą osobę na badania specjalistyczne lub zlecić inne badania pomocnicze. Pamiętajmy, że kontrola L4 to również kontrola z dokumentów (tzw. dokumentacja zwolnienia lekarskiego), czyli danych, które świadczą o tym, że pracownik np. prowadził działalność gospodarcza podczas zwolnienia lub wyjechał na wakacje.
Miejsce przeprowadzenia kontroli zwolnienia lekarskiego
Jakie powinno być miejsce pobytu podczas zwolnienia lekarskiego? Miejsce zameldowania na pobyt stały czy miejsce zameldowania na pobyt czasowy nie ma żadnego znaczeniu w przypadku określenia miejsca pobytu osoby chorej. Miejsce kontroli to miejsce, jakie zostało wskazane i jest tożsame z miejscem faktycznego pobytu. Pracodawca powinien być powiadomiony o miejscu pobytu swojego pracownika w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy.
Czasami osoby potrzebujące opieki innych osób podczas choroby mogą tymczasowo przebywać z opiekunami. Dlatego pracodawca powinien zwrócić uwagę na to, gdzie pracownik będzie przebywał podczas niezdolności do pracy. W sytuacji, gdy chory pracownik zmieni miejsce pobytu w trakcie zwolnienia lekarskiego, powinien niezwłocznie poinformować o tym swojego pracodawcę oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nie później niż 3 dni od takiej zmiany.
Kontrola L4 przez pracodawcę może być przeprowadzona w miejscu:
- zamieszkania,
- pobytu określonym w zwolnieniu lekarskim,
- pracy, jeśli pracodawca ma informację, że pracownik jest zatrudniony w innym miejscu,
- prowadzenia działalności, jeśli pracownik prowadzi działalność gospodarczą,
- wykonywania pracy na podstawie umów cywilno-prawnych.
Nieobecność podczas kontroli zwolnienia lekarskiego
Jakie są konsekwencje nieobecności pracownika w trakcie kontroli? Nieobecność podczas kontroli zwolnienia lekarskiego nie zawsze jest przyczyną odmowy prawa do zasiłku chorobowego. Może się okazać, że nieobecność jest uzasadniona np. wizytą u lekarza, odbywaniem rehabilitacji lub też koniecznością wykupienia przepisanych leków bądź zrobienia podstawowych zakupów żywnościowych, gdy nie ma innego członka rodziny, który mógłby ubezpieczonego w tym wyręczyć.
Dlatego też pracodawca powinien ponowić kontrolę, a gdy to okaże się niemożliwe, zażądać od ubezpieczonego wyjaśnień w sprawie przyczyn jego nieobecności podczas przeprowadzanej kontroli. Dopiero wówczas, gdy ubezpieczony odmówi udzielenia wyjaśnień lub ich nie udzieli w wyznaczonym terminie, można uznać że zwolnienie było wykorzystywane niezgodnie z jego celem.
Nieobecność pracownika na zwolnieniu lekarskim powinno zostać dokładnie wyjaśnione. Bardzo ważny jest powód nieobecności, dlatego że zgodnie z prawem nie każda nieobecność pracownika na zwolnieniu lekarskim jest uważana za złamanie warunków L4.
Więcej na ten temat znajdziesz tutaj: Zwolnienie lekarskie L4
Kontrola na zwolnieniu lekarskim – konsekwencje
Jeśli w trakcie kontroli zwolnienia lekarskiego wyniknie, że osoba zatrudniona nieprawidłowo wykorzystuje zwolnienie lekarskie musi liczyć się z konsekwencjami. Pracodawca ma prawo podjąć decyzję o niewypłaceniu świadczenia. Skutkuje to utratą zasiłku chorobowego za cały okres objęty zaświadczeniem ZUS e- ZLA, chyba że w jego okresie przebywał w szpitalu.
Podczas okresu pobytu w szpitalu świadczenia nie są udzielane, jeżeli w trakcie innych dni, pracownik nadużywał zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem.
W sytuacji, kiedy podejrzenia pracodawcy zostaną potwierdzone, a pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie w sposób niewłaściwy, może to zostać uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych. W konsekwencji może to skutkować wypowiedzeniem umowy o pracę lub nawet jej natychmiastowym rozwiązaniem w trybie dyscyplinarnym. Dlatego też nieobecność podczas kontroli w trakcie zwolnienia lekarskiego jest sytuacją niekorzystną dla pracownika.
