Księgowość 16 stycznia 2024

Działalność nierejestrowana, czyli kiedy nie musisz rejestrować swojej działalności.

Działalność nierejestrowana stanowi ciekawą alternatywę dla osób, które pragną prowadzić własny biznes, ale nie chcą angażować się w formalności i wymogi związane z tradycyjną rejestracją działalności gospodarczej. To specyficzna forma przedsiębiorczości, która cieszy się coraz większą popularnością, zwłaszcza wśród indywidualnych przedsiębiorców. Dlaczego działalność nieewidencjonowana? Jak rozliczać działalność nierejestrowaną? Jak wygląda sytuacja z opodatkowaniem działalności nierejestrowanej? Jakie obowiązki ma osoba prowadząca działalność nierejestrowaną?

W artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu, zbadamy korzyści i ograniczenia związane z działalnością nieewidencjonowaną oraz omówimy kwestie prawne i podatkowe, które należy wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wyborze tej formy przedsiębiorczości.

SPIS TREŚCI

Co to jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana nazywana także działalnością nieewidencjonowaną funkcjonuje w polskim prawie od 2018 r. Podczas prowadzenia tej formy działalności gospodarczej nie ma konieczności spełniania większości formalnych i fiskalnych wymogów charakterystycznych dla tradycyjnych metod biznesowych. Mimo zgodności z określonymi warunkami, ze względu na niski poziom przychodów osoby zajmującej się tym rodzajem działalności, nie jest ona uznawana za standardową działalność gospodarczą. Nie jest wymagany wpis w rejestrze CEIDG, czyli Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Jedną z najważniejszych korzyści prowadzenia działalności nieewidencjonowanej jest zwolnienie z niektórych obowiązków ewidencyjnych jak i obciążeń fiskalnych. Osoby, które zdecydują się na prowadzenie takiej działalności nie muszą również odprowadzać składek na ubezpieczenie społeczne i składki zdrowotne.

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Nierejestrowana działalność gospodarcza jest przeznaczona wyłącznie dla indywidualnej działalności osób fizycznych. Oznacza to, że osoby uczestniczące w spółce cywilnej lub spółkach prawa handlowego nie będą miały możliwości skorzystania z tej formy działalności, nawet jeśli są jedynymi wspólnikami takich spółek. Ponadto, podjęcie działalności nieewidencjonowanej jest przewidziane dla tych osób, które wcześniej nie były przedsiębiorcami. Dlatego podstawowym warunkiem umożliwiającym podjęcie takiej działalności jest brak prowadzenia działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy.

Niezależnie, czy kryteria zostaną spełnione, by wykonywać działalność nierejestrowaną nie dotyczy to osób, które świadczą usługi lub gdy dostawa towarów wiązałaby się z działalnością gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Zapisz się do newslettera!

Jakie usługi można oferować w ramach działalności nierejestrowanej?

Głównym warunkiem prowadzenia nierejestrowanej działalności gospodarczej jest zmieszczenie się w limicie maksymalnych przychodów ze sprzedaży.

Osoba prowadząca nierejestrowaną działalność może:

  • prowadzić sklep internetowy,
  • wykonywać produkty na zamówienie,
  • prowadzić korepetycje,
  • oferować usługi np. kosmetyczne, krawieckie itp.

Jakie rodzaje działalności trzeba zarejestrować?

Rodzajów działalności, które można wykonywać bez rejestracji, jest dosyć sporo. Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku usług, których niestety nie można oferować prowadząc działalność gospodarczą nierejestrowaną.

Należą do nich:

  • prowadzenie agencji ochrony,
  • usługi detektywistyczne,
  • prowadzenie działalności w zakresie gier losowych,
  • przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców, czyli archiwum akt osobowych,
  • prowadzenie praktyki lekarskiej,
  • prowadzenie indywidualnej praktyki pielęgniarek lub położnych,
  • sprzedaż napojów alkoholowych, a także wyrób i rozlew wyrobów winiarskich, wyrób lub rozlew napojów spirytusowych,
  • organizowanie imprez turystycznych,
  • usługi pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego, pracy tymczasowej.

Jak założyć działalność nierejestrowaną?

Działalność najczęściej zakładana jest przez osoby, które chcą sobie dorobić do swojego budżetu (jako praca dodatkowa) lub też przez przedsiębiorców, którzy przed rozpoczęciem działalności gospodarczej chcą wypróbować swój pomysł na biznes. Dopuszczalne jest łączenie nierejestrowanej działalności gospodarczej z umową o pracę.

Gdzie zgłosić działalność nierejestrowaną?

Działalność ta nie wymaga obowiązku zgłoszenia jej go Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do Urzędu Skarbowego, czy chociażby do CEIDG. Aby rozpocząć działalność nierejestrowaną w zasadzie nie należy robić nic szczególnego. Wystarczy spełnić określone warunki (co będzie omówione w dalszej części artykułu). Ważne jest, by pamiętać że chcąc prowadzić działalność należy bardzo precyzyjnie pilnować określonego limitu i nie przekraczać określonej kwoty. Jeśli jako przedsiębiorca osiągniesz dochody zarówno z nieewidencjonowanej działalności, jak i z innych źródeł (na przykład umowy o pracę, zlecenia lub dzieło), należy je zgłosić w swoim rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36.

Chcesz rozpocząć współpracę z innym przedsiębiorstwem i nie wiesz, czy firma działa legalnie? Sprawdź koniecznie nasz artykuł „Jak sprawdzić firmę” !

Jak zakończyć działalność nierejestrowaną?

Ponieważ działalność nierejestrowana była prowadzona bez formalnego zakładania firmy w CEIDG, nie ma też obowiązku zgłaszania jej zakończenia.

Co po przekroczeniu połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia?

Jeśli osoba prowadząca działalność nierejestrowaną zdecyduje się na złożenie wniosku o wpis do CEIDG, oznacza to formalne zakończenie działalności nierejestrowej. W momencie złożenia wniosku, działalność nierejestrowana przekształca się w działalność gospodarczą, a ta zmiana ma moc od ustalonej daty w wniosku.

W przypadku, gdy przychód z działalności nierejestrowanej przekroczy miesięczny próg przychodów, następuje automatyczna konwersja tej działalności na działalność gospodarczą. Data, w której przekroczenie tego progu nastąpiło, staje się datą formalnego przejścia na działalność gospodarczą. W takiej sytuacji konieczne jest złożenie wniosku o wpis do CEIDG w ciągu 7 dni od daty przekroczenia progu.

Warto zaznaczyć, że dochody z działalności nierejestrowanej, uzyskane w okresie od dnia przekroczenia limitu przychodów do dnia poprzedzającego złożenie wniosku o wpis do CEIDG (lub do dnia, w którym upłynął termin 7 dni), nadal podlegają rozliczeniu jako dochód z działalności nierejestrowanej. Dopiero po upływie tego okresu będą one opodatkowane jako przychody z działalności gospodarczej, objęte podatkiem PIT.

Zobacz również: PUE ZUS

Wady i zalety działalności nierejestrowanej

Jak wiadomo możliwość prowadzenia działalności nieewidencjonowanej nie jest trudne, dlatego cieszy się dużą popularnością. Z racji nieformalnego charakteru nie może prowadzić jej każdy.

Ma wiele zalet, do których zaliczamy:

  • mała liczba formalności – przy działalności nierejestrowanej nie musimy zgłaszać do ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), Urzędu Skarbowego i GUS (nie będziesz potrzebował numerów identyfikacyjnych NIP i REGON); 
  • prostota podatkowa – prowadząc działalność nierejestrowaną, nie musimy płacić comiesięcznych, kwartalnych lub rocznych zaliczek na podatek, a także prowadzić skomplikowanej księgowości z wyjątkiem uproszczonej ewidencji sprzedaży. 
  • brak składek – z działalnością nierejestrowaną nie wiąże się obowiązek płatności składek na ubezpieczenia oraz składania deklaracji ZUS.

Osoba wykonująca nierejestrowaną działalność z tego tytułu ma wiele korzyści. Nie należy jednak zapomnieć, że są również i wady, które w dużym stopniu także zniechęcają osoby, które chcą prowadzić działalność nierejestrową.

Do wad zaliczamy:

  • brak prawa do opieki zdrowotnej – w przypadku działalności nierejestrowanej nie są odprowadzane składki ZUS, w tym na ubezpieczenie zdrowotne
  • brak prawa do zasiłku – podobnie działalność nierejestrowana nie daje nam prawa do zasiłku (z powodu braku ubezpieczenia)
  • ograniczony pułap przychodów – działalność nierejestrowana ogranicza wysokość naszych potencjalnych zarobków do poziomu najwyżej połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę. Konieczność przestrzegania sztywnego limitu nie zawsze jest najwygodniejszą formą jakiejkolwiek działalności.

Warunki prowadzenia nierejestrowanej działalności

Aby prowadzić działalność gospodarczą nierejestrowaną ważne jest, by spełnić ku temu pewne warunki. Najważniejszy z nich to limit przychodu działalności. W tym przypadku osoba, która prowadzi działalność ma obowiązek nie przekroczyć 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia w Polsce. Od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 roku będzie można osiągać obroty do 1745 złotych, a od 1 lipca do 31 grudnia 2023 do 1800 złotych. Przekroczenie obowiązującego progu sprawia, że dana działalność staje się działalnością gospodarczą. Należy ją zarejestrować w terminie 7 dni.

Jednak limit przychodu to jedyny warunek w przypadku działalności nierejestrowanej.

Pozostałe warunki, które trzeba spełnić:

  • w ciągu ostatnich 5 lat (60 miesięcy) nie była prowadzona żadna działalność gospodarcza,
  • planowane są czynności, które nie będą wymagać koncesji, zezwoleń ani wpisu do rejestru działalności regulowanej, 
  • dana działalność nie jest klasyfikowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.

Limit przychodów w działalności nierejestrowanej w 2023 roku

W 2023 roku minimalne wynagrodzenie w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r. wynosi 3 490 zł, a od 1 lipca 2023 r. do końca roku wyniesie 3 600 zł.

Działalność nierejestrowa a kasa fiskalna

Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku posiadania kasy fiskalnej. Obowiązek rejestrowania transakcji (z użyciem kasy fiskalnej) dotyczy takich usług jak: usługi kosmetyczne, usługi fryzjerskie, usługi kosmetologiczne, przewozowe, samochodowe, czy usługi związane z wyżywieniem, czy kulturą i rozrywką.

Czy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną może wystawiać faktury i rachunki?

Przedsiębiorca, który decyduje się prowadzić działalność nieewidencjonowaną w pewnym stopniu jest zwolniona z wystawienia faktur. Musi to uczynić jedynie w przypadku, gdy żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę, otrzymano całość lub część zapłaty.

W takim przypadku może to być faktura uproszczona zawierająca

  • datę wystawienia,
  • numer,
  • imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
  • nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
  • miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
  • cenę jednostkową towaru lub usługi,
  • kwotę należności ogółem.

Na żądanie drugiej strony transakcji, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną wystawia rachunek, o ile poproszono o to przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Jak rozliczać podatek dochodowy prowadząc działalność nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowana powinna być rozliczona na specjalnym formularzu PIT-36. Składa się go w terminie: od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po danym roku podatkowym.

Wypełnić należy:

  • część D.1 wiersz 9 „Działalność nierejestrowana określona w art. 20 ust. 1ba ustawy”
    – poz. 85 – przychód z działalności nierejestrowanej
    – poz. 86 – koszty działalności nierejestrowanej
    – poz. 87 – dochód
    – poz. 88 – strata. 

W formularzu nie uwzględnia się zaliczek na podatek dochodowy, ponieważ takie nie są opłacane w działalności nierejestrowanej.

Przykłady działalności nierejestrowanej i wymagającej rejestracji

Działalność nierejestrowana jest przeznaczona głównie dla osób chcących przetestować swoje pomysły biznesowe. Przykładowe zawody, które można wykonywać nie rejestrując firmy to:

  • usługi fryzjerskie i kosmetyczne, 
  • pozycjonowanie stron internetowych, 
  • marketing internetowy, 
  • zdalne szkolenia i kursy, 
  • sprzedaż ręcznie wykonywanych produktów.

Nierejestrowana działalność gospodarcza nie może być natomiast prowadzona w takich branżach jak:

  • zbieranie odpadów,
  • usługi detektywistyczne,
  • organizacja imprez turystycznych,
  • sprzedaż alkoholu i papierosów,
  • ochrona osób i mienia,
  • sprzedaż broni,
  • prowadzenie biura rachunkowego,
  • pośrednictwo ubezpieczeniowe.

Obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną

Mimo, że działalność nierejestrowana nieco różni się od klasycznej działalności gospodarczej wcale nie oznacza, że osoba która ją prowadzi została pozbawiona obowiązków z tego tytułu. Mimo, że działalność gospodarcza nierejestrowana ma charakter nieformalny, osoby od chwili podjęcia działalności nierejestrowanej powinny pamiętać, by:

  • prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży
  • rozliczać przychody z działalności nierejestrowanej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT – 36, według skali podatkowej
  • przestrzegać praw konsumentów
  • wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.

Mimo że działalność nieewidencjonowana nie jest zarejestrowana w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG), osoba prowadząca taką działalność wciąż jest uważana za przedsiębiorcę zgodnie z Kodeksem Cywilnym. Skutkiem tego klasyfikowania jest podleganie różnym przepisom regulującym relacje między przedsiębiorcą a konsumentem. Na przykład, obejmuje to obowiązki dotyczące reklamacji, zwrotów i napraw. Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia od umowy zawartej na odległość w terminie 14 dni.

Limit przychodu działalności nierejestrowanej w 2024 r.

Limit przychodu dla działalności nierejestrowanej uzależniony jest od wysokości minimalnego wynagrodzenia. W 2024 roku również nastąpi jego zmiana, a więc limit przychodu z działalności nierejestrowanej wzrośnie.

Przez pierwsze półrocze 2024 roku minimalne wynagrodzenie będzie wynosić 4242 zł brutto, a przez drugie półrocze 4 300 zł.
W związku z tym limit działalności nierejestrowanej w 2024 roku:

▪️ od 1 stycznia do 30 czerwca będzie wynosić 3181,50 zł, czyli 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w tym okresie,

▪️ od 1 lipca 2024 roku będzie wynosić 3225 zł, czyli 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w tym okresie

Skontaktuj się z ekspertem!

Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.

Dyrektor Finansowa

Podobne wpisy