Kadry i Płace 
5 listopada 2024
Czy pracownik może mieć dwie umowy o pracę?
Czy pracownik może mieć dwie umowy o pracę? Coraz częściej zdarza się, że pracownicy podejmują więcej niż jedną pracę, wykonują zadania dla kilku pracodawców lub otrzymują od obecnego pracodawcy ofertę dodatkowego zatrudnienia. Czy dwie umowy o pracę oznaczają podwójne koszty uzyskania przychodów? Dwie umowy o pracę u różnych pracodawców – jak to działa? Czy dwie umowy o pracę na pełny etat są możliwe?
SPIS TREŚCI
- Dwie umowy o pracę u jednego pracodawcy
- Dwie umowy o pracę na pełny etat?
- Dwie umowy o pracę u dwóch różnych pracodawców
- Czy powinieneś poinformować pracodawcę o drugiej umowie o pracę?
- Czy dwie umowy o pracę oznaczają podwójne koszty uzyskania przychodów?
- Dwie umowy o pracę a zwolnienie lekarskie
- Rozliczenie wynagrodzenia a praca na dwa etaty
- Wymiar urlopu wypoczynkowego a praca na dwa etaty
- Zawarcie dwóch umów z jednym pracownikiem – praca na dwa etaty
- Czy pracodawca może zabronić pracownikowi pracy u innego pracodawcy?
Dwie umowy o pracę u jednego pracodawcy
Pracownik ma prawo posiadać dwie umowy o pracę i nie musi informować swoich pracodawców o dodatkowym zatrudnieniu, chyba że podpisał umowę o zakazie konkurencji. Zgodnie z przepisami, pracownik może być zatrudniony u dwóch różnych pracodawców, a nawet na pełny etat w obu miejscach. Wspomniany zakaz konkurencji jest właściwie jedynym prawnym ograniczeniem, ponieważ zabrania podjęcia pracy w tej samej lub zbliżonej branży.
Dwie umowy z tym samym pracodawcą
Kodeks pracy nie wprowadza wyraźnego zakazu zawierania z jednym pracownikiem dwóch umów o pracę przez tego samego pracodawcę. Takie rozwiązanie jest możliwe, pod warunkiem że rodzaj pracy znacząco różni się od pierwotnie ustalonego i wykonywany jest w podstawowym czasie pracy. Organy kontrolne mogą jednak uznać dwie umowy dla tego samego pracownika za próbę ominięcia przepisów dotyczących czasu pracy i wynagrodzenia za nadgodziny, szczególnie gdy nowe obowiązki są podobne do pierwotnych.
Pracodawca zatrudniający pracownika na podstawie dwóch umów musi zapewnić odpowiednie przerwy w pracy, aby umożliwić mu odpoczynek i regenerację. W przypadku pracy dla dwóch różnych pracodawców możliwe jest zatrudnienie nawet na dwa pełne etaty. Pracodawca zobowiązany jest prowadzić ewidencję czasu pracy dla każdego stosunku pracy oddzielnie, a wynagrodzenie jest naliczane i chronione dla każdej umowy osobno. Pracownikowi przysługują też pełne uprawnienia pracownicze z każdej umowy, w tym prawo do:
- urlopu wypoczynkowego,
- urlopu macierzyńskiego,
- urlopu rodzicielskiego,
- urlopu wychowawczego
- urlopu szkoleniowego,
- urlopu okolicznościowego
- urlopu bezpłatnego.
Dwie umowy o pracę na pełny etat?
Co z czasem pracy?
Dwie umowy o pracę z tym samym pracodawcą wymaga przestrzegania pewnych zasad. Ważną kwestią jest wymiar czasu pracy. Zgodnie z przepisami prawa pracy pracownik musi mieć zagwarantowany odpoczynek dobowy i tygodniowy. Jego wymiar wynika z przepisów Kodeksu pracy: jest to średnio 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu doby i 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w ciągu tygodnia. Aby te warunki były spełnione, pracownik może być zatrudniony na dwie umowy na pół etatu (u tego samego pracodawcy). Praca na dwóch pełnych etatach, groziłoby to naruszeniem przepisów dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych.
Dwie umowy o pracę u dwóch różnych pracodawców
Kodeks pracy w żaden sposób nie zakazuje pracy na dwa etaty. Przepisy prawa pracy zezwalają na pracę u dwóch różnych pracodawców i to nawet na dwa pełne etaty. W takim przypadku nie istnieją prawne ograniczenia. Natomiast pracownik nie ma obowiązku informowania pracodawcy o podpisaniu drugiej umowy o pracę. Ograniczeniem w tym zakresie może być podpisanie umowy o zakazie konkurencji – wówczas zgodnie z jej zapisami pracownik nie może rozpocząć pracy w tej samej lub podobnej branży.
Warto pamiętać, że przy niektórych grupach zawodowych pracownik podczas wykonywania pracy może zmierzyć się z pewnymi ograniczeniami jak np. zawodowy kierowca. Wynika to z rozliczania czasu pracy. Mianowicie ustawa o czasie pracy kierowców nakłada na pracodawcę obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowcy oraz uzyskania od niego oświadczenia na piśmie o wymiarze zatrudnienia albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy oraz o przeciętnej tygodniowej liczbie godzin wykonywanych przewozów drogowych lub innych czynności na innej podstawie niż stosunek pracy albo o ich niewykonywaniu.
Zobacz, ile wynoszą składki odprowadzane od wynagrodzenia.
Jakie składki ZUS przy drugiej umowie o pracę?
Jeśli pracownik zatrudniony jest na więcej niż 1 etat, wtedy obowiązkowo odprowadza się składki od całego przychodu (jakie otrzymuje na dwóch umowach o pracę). W takim przypadku nie dochodzi do tak zwanego zbiegu tytułów do ubezpieczeń. Z obu tytułów pracownik zgłaszany jest do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Przy ustalaniu wysokości przychodu, uzyskanego przez pracownika w danym miesiącu kalendarzowym i który stanowi podstawę wymiaru składek ZUS, wynagrodzenie z dwóch umów o pracę sumuje się. Również świadczenia z ubezpieczeń społecznych przysługują pracownikowi odrębnie z każdej umowy o pracę.
Skontaktuj się z ekspertem!
Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.
Zapraszamy do kontaktu!
Czy powinieneś poinformować pracodawcę o drugiej umowie o pracę?
Generalnie nie ma takiego obowiązku. Jeśli jednak wykonywana jest praca na podstawie umowy o pracę na część etatu z wynagrodzeniem mniejszych niż wynagrodzenie minimalne i dodatkowo podejmuje pracę na podstawie kolejnej umowy warto poinformować o tym fakcie pracodawcę. Jeśli łączne wynagrodzenie przekroczy kwotę minimalnej płacy, pracodawca będzie zobowiązany do odprowadzania składki na Fundusz Pracy.
Czy dwie umowy o pracę oznaczają podwójne koszty uzyskania przychodów?
Z każdej umowy o pracę (czyli z każdego stosunku pracy) każdemu pracownikowi przysługują osobne koszty uzyskania przychodu. Są one uwzględnione w rozliczeniu rocznym. Łącznie, koszty te nie mogą przekroczyć:
- 4500 zł w przypadku normalnych kosztów uzyskania przychodu
- 5400 zł w przypadku podwyższonych kosztów uzyskania przychodu.
Składki ZUS
W przypadku pracy na dwa etaty (lub po prostu na podstawie kolejnej umowy) nie dojdzie do zbiegu z tytułu ubezpieczenia. Przy umowie o pracy należy rozliczać wszystkie składki ZUS, niezależnie od wysokości otrzymywanego wynagrodzenia z każdej z umów.
Ulga podatkowa
Ulgę podatkową rozlicza się nieco inaczej. Pracownik musi złożyć oświadczenie PIT-2 u swojego pracodawcy. Określa w nim, że z danej umowy odliczona będzie kwota wolna od podatku. W ciągu roku pracownikowi przysługuje ulga w wysokości 3600 zł, co pozwala na comiesięczne odliczenie kwoty 300 zł. Od 1 stycznia 2023 roku podatnik może złożyć formularz PIT-2 u maksymalnie trzech płatników. W przypadku posiadania przez pracownika więcej niż dwóch umów z jednym pracodawcą, kwota wolna od podatku może zostać podzielona podczas naliczania wynagrodzeń.
Dwie umowy o pracę a zwolnienie lekarskie
W przypadku, gdy osoba zatrudniona na dwóch etatach korzysta ze zwolnienia lekarskiego, ma obowiązek przekazać ten dokument obu pracodawcom. Zwolnienie obejmuje wtedy obie firmy, co oznacza, że pracownik nie może wykonywać obowiązków zawodowych w jednej firmie, gdy jest na L4 w drugiej. Takie postępowanie jest niezgodne z przepisami i skutkuje utratą prawa do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku.
Rozliczenie wynagrodzenia a praca na dwa etaty
Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego jednocześnie u dwóch lub więcej pracodawców rozlicza się w taki sam sposób, jak dla pozostałych zatrudnionych. Każdy z pracodawców nalicza wynagrodzenie tak, jakby pracownik nie miał innej pracy – oblicza składki ZUS należne z danej umowy oraz uwzględnia kwotę kosztów uzyskania przychodu. Kwotę zmniejszającą podatek można podzielić i wykorzystać u maksymalnie 3 płatników, przy czym możliwe opcje to:
– 1/12 kwoty zmniejszającej podatek – 300 zł (dla jednego płatnika),
– 1/24 kwoty zmniejszającej podatek – po 150 zł (dla dwóch płatników),
– 1/36 kwoty zmniejszającej podatek – po 100 zł (dla trzech płatników).
Wymiar urlopu wypoczynkowego a praca na dwa etaty
Wymiar urlopu wypoczynkowego oraz prawo do niego zależą od całkowitego stażu pracy pracownika, uwzględniając jego wykształcenie. Zgodnie z art. 154(1) § 2 Kodeksu pracy, pracownikowi zatrudnionemu w dwóch lub większej liczbie miejsc pracy do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego, dolicza się także czas poprzedniego, niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed rozpoczęciem kolejnej umowy o pracę.
Zawarcie co najmniej dwóch umów o pracę pozwala pracownikowi korzystać z powielonych uprawnień (z wyłączeniem stażu pracy), o ile przepisy prawne nie stanowią inaczej. Pracownik zatrudniony jednocześnie u dwóch pracodawców może jednak znaleźć się w sytuacji, w której podczas urlopu wypoczynkowego u jednego z nich nadal wykonuje obowiązki zawodowe u drugiego.
Zawarcie dwóch umów z jednym pracownikiem – praca na dwa etaty
Prawo w żaden sposób nie zabrania podpisania kilku umów o pracę u dwóch różnych pracodawców oraz u tego samego pracodawcy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego Sąd Najwyższego „w razie wykonywania na rzecz pracodawcy kilku rodzajów pracy podporządkowanej należy domniemywać, że strony łączy jeden stosunek pracy” (por. wyrok SN z 14 lutego 2002 r., sygn. akt I PKN 876/00). Głównym warunkiem dopuszczalności zawarcia z tym samym pracownikiem dwóch umów o pracę (na łącznie więcej niż jeden etat) jest to, by umowy te różniły się:
- rodzajem wykonywanej pracy,
- zakresem obowiązków.
Nie jest natomiast dozwolone, aby pracodawca zawarł z pracownikiem dwie umowy o pracę na tym samym stanowisku pracy.
Czy pracodawca może zabronić pracownikowi pracy u innego pracodawcy?
Od 1 sierpnia 2022 r. Kodeks pracy został zmieniony zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r., dotyczącą przejrzystych i przewidywalnych warunków zatrudnienia w UE (Dz. Urz. UE L 186 z 11 lipca 2019, s. 105, zwanej dalej dyrektywą 2019/1152/UE). Jedną z kluczowych zmian było zapewnienie pracownikom prawa do podejmowania pracy u więcej niż jednego pracodawcy. Oznacza to, że od tego momentu pracodawca nie może ograniczać pracownikowi możliwości dodatkowego zatrudnienia ani dyskryminować go z tego powodu.
Zmiany te jednak nie uchylają obowiązującego zakazu konkurencji, co oznacza, że pracownik, który wykonuje pracę u jednego pracodawcy i podpisał umowę lojalnościową, nadal nie może podjąć pracy u konkurencji lub w tej samej branży.
