Księgowość 
21 lipca 2023
Czynny żal – kto może go złożyć
SPIS TREŚCI
- Co to jest czynny żal?
- Czynny żal: jakich sytuacji dotyczy?
- Czynny żal – jak napisać?
- Jak złożyć czynny żal?
- Przesłanki czynnego żalu
- Czynny żal wzór
Co to jest czynny żal?
Dla wielu osób korzystanie ze systemu podatkowego w Polsce jest zbyt trudne i skomplikowane. Przy okazji powoduje wiele niezamierzonych pomyłek, takich jak:
- złożenie w terminie podatku PIT
- brak płatności podatku
- złe rozliczenie kosztów.
Sytuacje te traktuje się jako przewinienia, których skutkiem jest nałożenie sankcji karno-skarbowych. Instytucja czynnego żalu jest sposobem, który pozwala uniknąć otrzymania kary z Urzędu Skarbowego.
Czynny żal to instytucja pozwalająca przedsiębiorcy odwołać od decyzji Urzędu Skarbowego. Stosowana jest w przypadku nałożenia kary za zaniedbanie obowiązków podatkowych. Dotyczy złożenia deklaracji podatkowej po określonym terminie oraz źle wypełnionego formularza. W zależności od szkodliwości czynu, można go sklasyfikować jako wykroczenie skarbowe, lub przestępstwo.
W związku z popełnionym przewinieniem, podatnik może uniknąć kary. Reguluje to ustawa z dnia 10 września 1999 r. kodeks karny skarbowy, według której podatnik nie podlega karze w przypadku złożenia zawiadomienia do urzędu skarbowego o popełnionym przestępstwie lub wykroczeniu skarbowym oraz ujawnieniu istotnych okoliczności”. Jego celem jest uniknięcie sankcji karnoskarbowych. Krótko mówiąc, to zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego, które zawiera wszelkie okoliczności sprawy. Warunkiem bezkarności jest uiszczenie całej wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej w wyniku czynu zabronionego. Kwotę tę można w zasadzie uregulować w terminie wyznaczonym przez organ. W praktyce uiszcza się ją przed lub w dniu złożenia zawiadomienia.
Czynny żal: jakich sytuacji dotyczy?
Z instytucji czynnego żalu, podatnik może skorzystać w przypadku, gdy dojdzie do naruszenia przepisów. Jego skuteczność zależy od rodzaju sytuacji. Najbardziej adekwatnymi sytuacjami, które pozwolą na skorzystanie z instytucji czynnego żalu są:
- niezłożenie deklaracji podatkowej w terminie
- nierzetelne wystawienie faktury, czy dowodu zakupu
- błędne prowadzenie ksiąg rachunkowych
- brak zapłaty podatku w terminie (podatku PIT, CIT, VAT)
- obniżenie stawek VAT
- nieuprawnione stosowanie zwolnienia z podatku VAT
- wyłudzenie należności celnych
- zaniżenie wymiaru podatku.
Czynny żal nie chroni niektórych kategorii sprawców:
- kierujących wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego
- polegających innej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego, wykorzystując jej uzależnienie od siebie
- organizujących grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo nimi kierujących
- nakłaniających inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.
Czynny żal będzie skuteczny, tylko gdy podatnik:
- przyzna się do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego zanim naczelnik urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego samodzielnie udokumentuje przestępstwo lub wykroczenie
- przyzna się do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego zanim organy ścigania rozpoczną czynności zmierzające do wykrycia tego przestępstwa lub wykroczenia.
Czynny żal – jak napisać?
Przepisy kodeksu karnego skarbowego, nie określają wzoru, jak powinien wyglądać wniosek. Jednakże, można spotkać Urzędy Skarbowe, które na swoich stronach internetowych udostępniają gotowe szablony. Na podstawie takiego formularza można wyróżnić informacje, jakie zazwyczaj zawiera się w takiej deklaracji. Takimi informacjami są:
- data i miejscowość,
- dane osobowe podatnika,
- adres dokumentu,
- charakter naruszenia obowiązku podatkowego,
- okoliczności czynu zabronionego,
- osoby, które przyczyniły się do popełnienia czynu,
- informację o naprawieniu czynu zabronionego,
- podpis wnioskodawcy.
Zawiadomienie o popełnionym przestępstwie skarbowym powinno przybrać zwięzłą formę. Informacje jakie w nim zawieramy podlegają ocenie urzędu skarbowego. To na ich podstawie określa się, czy podatnik jest odpowiedzialny za wykroczenie skarbowe, czy nie. Należy pamiętać, by napisać go zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, należy pamiętać o ujawnieniu istotnych okoliczności związanych z popełnionym czynem zabronionym.
Zapisz się do newslettera!
Przepisy ustawy kodeks karny skarbowy, nie określają terminu, w jakim podatnik ma prawo przyznać się do popełnionego czynu skarbowego lub wykroczenia. Jeśli przedsiębiorca liczy na pozytywne rozpatrzenie prośby, powinien złożyć go przed udokumentowaniem ze strony organu skarbowego popełnionego przestępstwa, lub wykroczenia. Ważne jest, aby został on złożony, zanim organy ścigania rozpoczną wszelkie czynności sprawdzające, czy nawet przeszukanie.
Podatnik, ma prawo go złożyć pisemnie lub ustnie do protokołu we właściwym urzędzie skarbowym. Istnieje również możliwość złożenia go przez Internet. W tym celu może skorzystać z odpowiedniej w tym celu opcji w e-urzędzie.
Jak złożyć czynny żal?
Zawiadomienie, należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celno-skarbowego. Jeśli nie wiemy, do którego urzędu powinniśmy go złożyć i źle go wyślemy, nasze pismo zostanie przesłane do właściwego organu. Aby zawiadomienie to było skuteczne, należy go złożyć w jeden z poniższych sposobów:
- ustnie do protokołu
- za pośrednictwem Poczty Polskiej (forma tradycyjna lub papierowa)
- w postaci elektronicznej, przez e-PUAP firmy, e-PUAP prywatny, e-mail Urzędu Skarbowego (opatrzony podpisem kwalifikowanym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym)
- za pośrednictwem serwisu e-Urząd Skarbowy.
Przesłanki czynnego żalu
Czynny żal jest rozwiązaniem korzystnym dla sprawców. Pozwala w pewnym stopniu uniknąć odpowiedzialności i konsekwencji za poważne przestępstwa skarbowe. Aby z niego skorzystać, muszą zostać spełnione pewne warunki. Zgodnie z ustawą, zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, czy wykroczenia skarbowego powinno wskazywać nie tylko na określone okoliczności.
Ważne jest również określenie osób, które współdziałały w jego popełnianiu. Inaczej mówiąc, we wniosku należy wskazać nie tylko naszą osobę, ale również te, które w pewnym stopniu przyczyniły się do popełnienia przestępstwa. W praktyce zazwyczaj wygląda to nieco inaczej. Z reguły odpowiedzialność za czyn zabroniony, rozkłada się na przykład w ramach działu księgowości, lub między całym zarządem. Wówczas zasadne może być wymienienie w zawiadomieniu wszystkich potencjalnych współodpowiedzialnych za czyn.
Innym warunkiem jest uiszczenie należności publicznoprawnej zmniejszonej o czyn zabroniony. Termin jest zazwyczaj wyznaczany przez organ postępowania przygotowawczego. Jeśli natomiast dany czyn zabroniony nie polega na uszczupleniu tej należności, ale obowiązkowe jest orzeczenie przepadku przedmiotów, to sprawca powinien złożyć te przedmioty, zaś w razie niemożności ich złożenia – uiścić ich równowartość pieniężną.
Warto jest pokreślić przesłanki, które wyłączają skuteczność czynnego żalu. Jego złożenie nie pozwoli uniknąć kary za popełnione wykroczenia, lub przestępstwa. Jego złożenie nie pozwoli sprawcy uniknąć odpowiedzialności, jeżeli organ ścigania już wcześniej miał wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu czynu, a także jeśli organ taki rozpoczął czynność służbową, w szczególności przeszukanie, czynność sprawdzającą lub kontrolę zmierzającą do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
Czynny żal wzór
Zatem złożenie czynnego żalu np. po rozpoczęciu kontroli podatkowej może nie być skuteczne. Jeśli organ ścigania uzyskał już informację o popełnieniu czynu z innego źródła, czynny żal nie pozwoli sprawcy na uniknięcie odpowiedzialności karnoskarbowej.
Więcej porad znajdziesz również tutaj –> porady dla pracowników
