Kadry i Płace 
10 maja 2024
Urlop w okresie próbnym – kiedy należy się wolne?
Każdy pracownik, również ten zatrudniony na umowie o pracę na okres próbny ma prawo do płatnego urlopu. Umowa na okres próbny służy jako narzędzie oceny, gdy pracodawca pragnie upewnić się, czy nowy pracownik jest odpowiedni do pełnienia danej roli. Jest to również doskonała okazja dla przyszłego zatrudnionego, który ma możliwość zapoznania się z wewnętrzną strukturą firmy. Ile będzie wynosił w tym przypadku? Czy umowa na okres próbny daje możliwość urlopu wypoczynkowego?
SPIS TREŚCI
- Umowa na okres próbny
- Urlop wypoczynkowy na okresie próbnym
- Czy na okresie próbnym przysługuje urlop wypoczynkowy?
- Ile dni urlopu otrzyma pracownik w okresie próbnym?
- Urlop w pierwszym roku pracy
- Czy niewykorzystany urlop wypoczynkowy w okresie próbnym przepada?
- Czy na okresie próbnym przysługuje urlop macierzyński?
- Czy można wykorzystać urlop ojcowski w okresie próbnym?
Umowa na okres próbny
Umowa na okres próbny to umowa o pracę podlegająca pod przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z przepisami prawa umowa pracownikowi na okresie próbnym przysługują takie same przywileje i obowiązki, jakie ma pracownik zatrudniony na umowie o pracę na czas określony lub umowie o pracę na czas nieokreślony. Podczas umowy próbnej pracownik nabywa również ubezpieczenie, prawo do zwolnienia lekarskiego i co najważniejsze – do urlopu. Warto jednak pamiętać, że w przypadku okresu próbnego urlop jest udzielany na nieco innych zasadach i w szczególnych warunkach.
Urlop w okresie próbnym
Każdemu pracownikowi, zgodnie z kodeksem pracy przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego. Zatrudnienie pracownika na okres próbny również tego dotyczy. Co ważne jest to płatny urlop, tak jak w przypadku umowy na czas określony, czy na czas nieokreślony. Wymiar urlopu jest uzależniony od stażu zatrudnienia – osoby, które mają staż krótszy niż 10 lat, mogą skorzystać z 20 dni urlopu miesięcznie, a osoby, których staż pracy przekracza 10 lat – z 26 dni urlopu miesięcznie. Czy urlop w okresie próbnym należy się pracownikom?
W trakcie okresu próbnego pracodawca powinien wyrazić zgodę na urlop pracownika. Krótko mówiąc oznacza to, że jeśli w firmie są jakiekolwiek braki kadrowe ma on prawo odmówić udzielenia urlopu wypoczynkowego na okresie próbnym a pracownik powinien się dostosować do decyzji swojego przełożonego. Warto pamiętać, że okres próbny ma służyć wdrożeniu pracownika w nowy zakres obowiązków i zazwyczaj nie wykorzystuje się tego czasu na wyjazdy na wakacje.
Czy na okresie próbnym przysługuje urlop wypoczynkowy?
Czy urlop w okresie próbnym przysługuje? Zgodnie z przepisami prawa, pracownik zatrudniony na okres umowy próbnej nabywa prawo do urlopu. Ma prawo złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy do swojego pracodawcy już na początku zatrudnienia. Jednak należy liczyć się z tym, że przełożony ma również prawo odrzucić ten wniosek z określonych przez siebie powodów.
Warto pamiętać, że z dniem 23 kwietnia 2023 nastąpiła nowelizacja kodeksu pracy, zgodnie z którą:
- strony mogą uzgodnić w umowie o pracę na okres próbny wydłużenie okresu trwania umowy o okres urlopu, czy innej usprawiedliwionej nieobecności
- muszą uzależnić długości okresu próbnego od zamierzonego czasu trwania kolejnej zawartej umowy po upływie okresu próbnego. Umowę o pracę na okres próbny pracodawca będzie mógł zawrzeć na okres:
1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
Ile dni urlopu otrzyma pracownik w okresie próbnym?
Pracownik zatrudniony w oparciu o umowę na okres próbny z każdym przepracowanym miesiącem nabywa prawo do urlopu w wysokości 1/12 wymiaru urlopu przysługującego po przepracowanym roku (tzw. urlop proporcjonalny). Inaczej mówiąc, jest to urlop jaki nabywa się z dołu (przysługujący za każdy miesiąc pracy). Ustalając wymiar urlopu, niepełny dzień jest zaokrąglany w górę do pełnego dnia.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
Przykład – jak ustalić wymiar urlopu wypoczynkowego na okresie próbnym?
- pracownikowi zatrudnionemu na okres próbny 3 miesięcy, uprawnionemu według stażu pracy do 26 dni urlopu, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 7 dni: 3/12 x 26 = 6,5 (po zaokrągleniu 7 dni).
- pracownikowi zatrudnionemu na 3-miesięczny okres próbny, uprawnionemu według stażu pracy do 20 dni urlopu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 5 dni: 3/12 x 20 = 5.
Urlop w pierwszym roku pracy
Urlop w pierwszym roku pracy pracownika jest naliczany zupełnie inaczej niż dla pracownika, który już wcześniej pracował na umowie o pracę. Inny zestaw zasad dotyczy zdobywania prawa do wypoczynku w pierwszym roku zatrudnienia. Osoba, która rozpoczyna pracę po raz pierwszy w danym roku kalendarzowym, zyskuje możliwość korzystania z urlopu wraz z upływem każdego miesiąca od rozpoczęcia pracy, w proporcji 1/12 pełnego urlopu przysługującego za rok pracy. Następne prawa do urlopów pracownik nabywa w każdym kolejnym roku kalendarzowym. To oznacza, że w pierwszym roku zatrudnienia pracownik nabywa uprawnienia do wypoczynku stopniowo, w miarę trwania każdego miesiąca pracy.
Czy nowo zatrudniony pracownik może wziąć urlop na żądanie podczas okresu próbnego?
Tak. Pracownik ma prawo wziąć maksymalnie 4 dni urlopu wypoczynkowego na okresie próbnym, pod warunkiem, że dysponuje odpowiednim wymiarem urlopu w roku kalendarzowym.
Czy pracownikowi na okresie próbnym przysługuje urlop okolicznościowy?
Tak. Pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę na okres próbny ma prawo wykorzystać urlop okolicznościowy, nawet jeśli dopiero rozpoczął się jego stosunek pracy.
Jeśli zdarzy się, że pracownik spodziewa się narodzin dziecka w pierwszych dniach swojej nowej pracy, ma opcję złożenia prośby o krótkotrwały urlop na dzień porodu i dzień przed lub po nim, ale nie jest to wymóg. Kluczowe jest, aby czas urlopu był związany z tym wydarzeniem.
Jak już wspomniano, w trakcie okresu próbnego strony umowy mogą uzgodnić przedłużenie go o czas, gdy pracownik jest nieobecny z powodu ważnych wydarzeń. Takim przypadkiem jest urlop okolicznościowy. Jednak zazwyczaj jest to tylko 1 lub 2 dni, a nie długie tygodnie. Pracodawca może uznać, że krótka absencja nie ma znaczącego wpływu na ocenę nowego pracownika.
Czy pracownikowi na okresie próbnym w pracy należy się urlop bezpłatny?
Udzielanie przez pracodawcę urlopu bezpłatnego nie jest tak proste, jakby się wydawało. Pracownik na okresie próbnym ma prawo złożyć wniosek o urlop bezpłatny. Jednak i w tym przypadku należy się liczyć z odrzuceniem prośby przez pracodawcę. Powód może być taki sam, jak w przypadku starać o udzielenie urlopy wypoczynkowego – brak zastępstwa dla pracownika, czyli braki kadrowe. Urlop bezpłatny zawiesza stosunek pracy, więc firma nie wypłaca wynagrodzenia pracownikowi. Niestety, absencja pracownika może ją narazić na inne straty, np. niedotrzymanie warunków umowy z klientem.
Czy niewykorzystany urlop wypoczynkowy w okresie próbnym przepada?
Zgodnie z prawem niewykorzystany urlop na okresie próbnym nie przepada. Jednak “sposób jego potraktowania” zależy tak naprawdę od okresu zatrudnienia w ciągu roku kalendarzowego i współpracy między obiema stronami. Zgodnie z kodeksem pracy w przypadku umowy o pracę w razie niewykorzystania należnego urlopu wypoczynkowego w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Natomiast zawarcie umowy próbnej nie oznacza, że urlop wypoczynkowy przepada. W dużej mierze to od pracodawcy zależy, czy zaległy urlop będzie:
- potraktowany jako bieżący urlop wypoczynkowy,
- zakwalifikowany do zaległego urlopu wypoczynkowego,
- zrekompensowany ekwiwalentem pieniężnym.
Czy na okresie próbnym przysługuje urlop macierzyński?
Na podstawie art. 177 § 1 k.p pracodawca nie może rozwiązać umowy lub jej wypowiedzieć umowy pracownicy w ciąży lub pracownicy w trakcie urlopu macierzyńskiego. Jedynym wyjątkiem w tej sytuacji są przesłanki usprawiedliwiające rozwiązanie umowy bez okresu wypowiedzenia z winy pracownika (za zgodą związków zawodowych). Nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie 26 kwietnia 2023 roku, zwiększyła ochronę pracujących (i przyszłych) matek.
Chcesz mieć najważniejsze terminy kadrowo-płacowe zawsze pod ręką ? Pobierz nasz planner na 2024r.
Zgodnie z art. 177 § 3 k.p. pracodawca musi przedłużyć umowę na okres próbny, którą zawarł na dłużej niż 1 miesiąc, aż do dnia porodu, jeśli rozwiązałaby się po upływie 3. miesiąca ciąży pracownicy. To oznacza, że dzień narodzin dziecka będzie ostatnim dniem obowiązywania umowy o pracę, której pracodawca nie musi przedłużać. W tym przypadku matka otrzyma zasiłek macierzyński z ZUS.
Co ważne, pracownica na urlopie macierzyńskim może podjąć pracę u innego pracodawcy – nawet na pełny etat. Nie straci przez to zasiłku macierzyńskiego. Zatem dopuszczalna jest sytuacja, w którym matka na urlopie macierzyńskim nie pracuje dla dotychczasowego pracodawcy, ale podpisuje umowę o pracę na okres próbny z inną firmą.
Zobacz, czym jest urlop macierzyński i jakie są jego zasady!
Czy można wykorzystać urlop ojcowski w okresie próbnym?
Tak, jak najbardziej. Pracownik będący ojcem ma prawo wykorzystać 2 tygodnie urlopu ojcowskiego. Nie zależy to bowiem od wymiaru czasy pracy, ani od okresu zatrudnienia. W związku z tym, zatrudniony pracownik powinien złożyć papierowy lub elektroniczny wniosek na 7 dni przed rozpoczęciem urlopu. Zgodnie z prawem można go podzielić na 2 części po 7 dni.
Na podstawie nowelizacji Kodeksu Pracy w związku z dyrektywą work-life balance pracownik powinien wykorzystać urlop ojcowski, dopóki dziecko nie ukończy 12. miesiąca życia. W przypadku przysposobionego (adoptowanego) dziecka ten okres wynosi maksymalnie 12 miesięcy od dnia, w którym uprawomocniło się postanowienie o przysposobieniu. Nie trwa dłużej niż do:
- dnia ukończenia 7 lat przez dziecko,
- dnia ukończenia 10 lat w przypadku dziecka z odroczonym obowiązkiem szkolnym.
Może się zdarzyć, że pracownik wykorzysta tylko 7 dni urlopu ojcowskiego w dotychczasowej firmie. Potem zechce wziąć kolejne 7 dni wolnego w następnym miejscu zatrudnienia. W tej sytuacji pracodawca musi zawrzeć odpowiednią informację w ust. 6 pkt 5 świadectwa pracy.
