Kadry i Płace 
28 kwietnia 2023
Urlop bezpłatny
Zgodnie z kodeksem pracy, osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę mają prawo do urlopu bezpłatnego. Większości z nas znany jest głównie urlop wypoczynkowy. Jednak przepisy prawa dają możliwość do wykorzystania urlopu okolicznościowego, na żądanie, czy nawet urlopu bezpłatnego. Urlop bezpłatny budzi najwięcej wątpliwości. Kiedy można wziąć taki urlop? Czy pracownikowi przysługuje za niego wynagrodzenie? Czy nasz pracodawca może odmówić przyznania urlopu bezpłatnego? Przeczytaj nasz artykuł, a znajdziesz odpowiedź na wszystkie nurtujące Cię pytania w zakresie urlopu bezpłatnego.
SPIS TREŚCI
- Urlop bezpłatny – co to jest
- Urlop bezpłatny – ile dni
- Jak napisać wniosek o urlop bezpłatny?
- Konsekwencje urlopu bezpłatnego
- Urlop bezpłatny – podsumowanie
Urlop bezpłatny – co to jest
Urlop bezpłatny to przerwa w świadczeniu pracy. Urlop bezpłatny to czas, w którym pracownik ma możliwość odpocząć od pracy bez utraty zatrudnienia. To okres, w którym pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia, ale nie traci swojego zatrudnienia. Czas ten może być wykorzystany na takie cele jak: podróże, szkolenia, nauka języków obcych, choroba lub opieka nad dzieckiem, lub innym członkiem rodziny.
Pracodawca może udzielić go pracownikowi po złożeniu właściwego wniosku. Na czas urlopu prawa i obowiązki zatrudnionego są zawieszone. Po zakończeniu urlopu pracownik wraca na poprzednie stanowisko z zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia.
Osobą decyzyjną w sprawach urlopu bezpłatnego jest pracodawca. Należy pamiętać, że jego decyzja jest ostateczna. Zatrudniony nie ma możliwości odwoływać się do sądu pracy.
Urlopu bezpłatnego można udzielić w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy lub dla pracownika młodocianego, któremu udzielany jest urlop bezpłatny w czasie ferii szkolnych.
Istnieją też przepisy szczególne, dzięki którym urlop bezpłatny może być udzielany w przypadku np.:
- pełnienia funkcji radnego
- osób wykonujących działalność związkową
- pełnienia funkcji radnego
- pełnienia funkcji posła lub senatora.
Z reguły pracownicy wnioskują o urlop bezpłatny, jeśli pojawiają się zdarzenia nieprzewidziane, losowe. Do takich sytuacji możemy zaliczyć:
- pożar lub zalanie mieszkania
- opieka nad chorym zwierzęciem
- opieka nad bliską (niespokrewnioną) osobą.
Składając wniosek, nie jesteśmy zobowiązani, by go uzasadnić. Jeśli jednak chcemy to zrobić, możemy skorzystać z najbardziej popularnych uzasadnień, takich jak:
- konieczność załatwienia ważnych, rodzinnych spraw
- chęć dokształcenia się,
- wolontariat,
- wyjazd w celu zbierania materiałów do napisania książki lub artykułu
- wykonywanie pracy sezonowej (w celu zarobku).
Może Cię również zainteresować: PIP, czyli Państwowa Inspekcja Pracy
Urlop bezpłatny – ile dni
Przepisy prawa nie wykazują czasu trwania urlopu bezpłatnego. W związku z tym, może on trwać od kilku dni do kilku lat. W praktyce jednak sprawa wygląda nieco inaczej. Z reguły urlop bezpłatny udzielany jest na kilka dni. Maksymalnie pracodawca udziela urlopu bezpłatnego do 3 miesięcy. Jeśli trwa on stanowczo za długo, obie strony zastrzegają możliwość jego przerwania z ważnych powodów.
Jak napisać wniosek o urlop bezpłatny?
Pracodawca może udzielić urlopu bezpłatnego tylko i wyłącznie na pisemną prośbę. We wniosku ważne jest, by podać czas trwania urlopu.
Składany wniosek powinien zawierać takie elementy jak:
- czas trwania urlopu
- powód prośby
- uzasadnienie, dlaczego to urlop bezpłatny, a nie wypoczynkowy
- wskazać osobę, która przejmie nasze obowiązki.
Szansa na dostanie bezpłatnego urlopu rośnie wraz ze stażem pracy w danej firmie. Jeśli wcześniej udowodnisz, że jesteś dobrym i wartościowym pracownikiem, to pracodawca chętniej na Ciebie poczeka.
Złożenie wniosku nie jest jednoznaczne z jego pozytywnym rozpatrzeniem. Istnieje możliwość, że pracodawca nie wyda pozytywnej decyzji. Jeżeli pracownikowi pozostał urlop wypoczynkowy, pracodawca w pierwszej kolejności skłoni osobę zatrudnioną do jego wykorzystania.
Zapisz się do newslettera!
Konsekwencje urlopu bezpłatnego
Zanim zdecydujemy się wnioskować o urlop bezpłatny, należy pamiętać o wielu ważnych kwestiach (konsekwencjach):
- pracownik na urlopie bezpłatnym traci źródło dochodu
- nie wlicza się do stażu pracy
- urlop bezpłatny powyżej 30 dni ma wpływ na obniżenie urlopu wypoczynkowego.
- pracownik na bezpłatnym urlopie powyżej 30 dni traci zasiłek choroby
- wykorzystanie urlopu bezpłatnego jest odnotowane w świadectwie pracy.
Wykorzystanie urlopu bezpłatnego wymaga od pracownika dokładnego przemyślenia.
Czytaj też: Urlop na żądanie
Czy pracodawca może odmówić przyznania urlopu bezpłatnego?
Zgodnie z przepisami kodeksy pracy, pracodawca może odmówić udzielenia urlopu bezpłatnego. Co ważne, nie musi nawet podawać przyczyny. Pracownik nie może się odwołać od takiej decyzji. Jeśli nasz wniosek zostanie odrzucony, pracownik ma 2 możliwości:
- skorzystać z urlopu wypoczynkowego
- złożyć wypowiedzenie, jeśli wymagają tego okoliczności.
Od tej zasady istnieją 2 wyjątki.
Należy pamiętać, że pracodawca nie może odmówić udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego w 2 sytuacjach:
- gdy pracownik został powołany do pełnienia funkcji związkowej poza zakładem pracy,
- gdy pracownik to osoba młodociana i uczęszcza do szkoły.
Czy pracodawca może wysłać pracownika na urlop bezpłatny?
Pracodawca może wysłać pracownika na urlop bezpłatny. Jednak musi to zrobić zgodnie z zachowaniem odpowiednich przepisów prawa pracy. Pracownik powinien mieć świadomość, że w trakcie tego urlopu nie obowiązuje go ubezpieczenie społeczne, czy zapomoga.
Nie jest mu wypłacane również wynagrodzenie pieniężne. Dlatego też osoba zatrudniona decyduje się na niego rzadko. Najczęściej wtedy, kiedy przysługujący mu urlop wypoczynkowy został całkowicie wykorzystany.
Urlop bezpłatny – podsumowanie
Wielu pracowników do końca nie jest świadoma, jaka występuje zależność między urlopem bezpłatnym, a ZUS – em. Pamiętajmy, że czas na urlopie bezpłatnym nie jest zaliczany do stażu pracy. Jest to jedna z najważniejszych konsekwencji, dlatego warto dokładnie przemyśleć naszą decyzję. W trakcie trwania urlopu bezpłatnego nie jesteśmy ubezpieczeni. Pracodawca nie odprowadza składek społecznych i chorobowych do ZUS.
Zdarza się jednak tak, że w przypadku niektórych firm istnieją przepisy wewnętrzne, które w dużym stopniu są przychylne dla pracownika, poprzez ustalenie, że w danej firmie urlop bezpłatny będzie wliczał się do ogólnego stażu pracy.
Korzystanie z urlopu bezpłatnego nie jest popularnym zjawiskiem. Wiąże się to utratą wynagrodzenia za wykonywaną pracę. Pracodawcy również niechętnie go udzielają. Obecnie ciężko jest znaleźć naprawdę dobrych pracowników.
